Telugu-English Dictionary/చి
చి
చించు enintSu, v. a, To tear or rend. చించుకొను chintsukonu, v. Gomp. To retrea't. 2. To tear any thing belonging to one's- self.
wikt:చింత chinta, s. Reflection, thought, consideration. 2. Recollection. 3. Grief, sorrow.
చింతించు chintinteiiy p d a. To reflect or consider, v. n. To grieve.
చింతిలు, చింతిల్లు cbintilu, ehintillu, v. n. To grieve, or to be afflicted.
wikt:చింత chinta, s. The tamarind tree. adj. Of or belonging to the tamarind.
చిందము chindamrM. A shell, a coneh.
చిందర chindara, & , A fragment, a piece. 2. Illness, bad health. 3. Ugliness, dislike, adj. Ugly. చిందరవందరలుగా dilndaravandaralrigaV adv. At random, in confusion. చిందరవందరచేయు chindaravandarachieyu, To spoil ; to cut into pieces.-
చిందు chindn, s. A dance. 2. A drop. 0. n, To be spilled. చిందబోయు chindaboyu, To spill. చిందులుద్రొక్కు chinduludrokkn, To dance.
చింపు chimpu, p.' #. To tear, or ren'dy vide చించు chintsu.
చింపి ehimpi, s. A rent, or tear.
wikt:చికిత్స chikitsa, $. The' practice' Of medicine ; healing, curing, administering, or applying remedies.
చికిత్సకుడు ehikitsaktidu, 6 A physician, a snmeon.
చికిలించు chikilintsu, v, n. To neigh. చికిలింపు chikilimpn, Weighing.
చికిలిచూపు chikilitsiipu, s. A piercing or severe look. 2. An nnsteady, or occasional glance.
చికిలీ chikili, 5. The grinding of knives, &c. or cleaning of arms. చికిలీగర్ chikiligar, A knife-grinder, polisher, armourer.
చిక్కంటు chikkantu, s. A species of comb, with three or four teeth.
wikt:చిక్కని cbikkani, adj. Thick. చిక్కదనము, చిక్కన ehikkadanamu, chikk&na, si Thickness.
చిక్కబడు chikkabadu, s. To' be entangled, or ensnared.
చిక్కము chikkamu, s. A bag of net- work; a net work to muzzle beasts.
చిక్కు ehikku, s. Entanglement, perplexity, intricacy, confusion. 2. difficulty, distress, trouble, adj. Entangled. 2. Difficult. 3. Troublesome, v. n. To be ensnared. 2. To be seized, or apprehended. 3. To be found. 4. To remain. 5, To grow thin, or lean. చిక్కులబెట్టు chikkulabettu, To involve in dif- ficulties. చిక్కుతీయు chikkutiyn,To disentangle. చిక్కుగానుండు chik- kuganundu, To be troublesome.
చిక్కుకొను ehikkukonu, v. Comp. To be seized, apprehended, caugbt,or ensnared.
చిక్కుతాళము chikkutalamu,*?,, A pad- lock -, a staple,.
చిక్కోల chikjkola, s, vide చిక్కంటు chifck.aij.tii.
చిగురు chiguru, s. A sprout, or shoot. 2. The gums. 3. The tender part of the flesh under the nail. adj. Young, tender, delicate.
చిగిరించు, చిగిర్చు cfcigirintsu, chigirtsn, v. n. To sprout, or bud.
చిచ్చు chjtstsu, s. The fire. చిచ్చఱ cbi tstsarra, adj f Fiery. చిచ్చుబుడ్లు cliitstsubudlu, $. flu. A kind of rocket.
చిటచిట, చిటపొట chifachita, ehitapota, s. A noise of burning. చిటచిటమను chitachitamanu, To look sulky.
చిటికినవ్రేలు chitikinavrelu>s. The little finger, or toe.
చిటికె chitike, s. A snap of the fingers, 2. burning the body with a piece of hot turmerick, xfec-, in order to cure particular diseases. It is specially applied to children.
చిటితాళము chititalamu, s. A small cymbal, made of bell metal.
చిటిముత్యాలు cfritimutyalu, &. plw. A kind of grain? so called.
చిటుకు, చిటుకుపొటుకు chuHiku, cliitukupotuku, s; The noise made by the fall of drops of water from jbrees, &q.
చిట్టకము chittakamu, 5. Trick, deceit.
చిట్టచివర chittachivara, s. The extremity, or utmost point.
చిట్టడివి ehittadivi, s. An impenetrable wood.
చిట్టాముదము ehifctamudamu.s. Castor oil.
చిట్టి chitti, adj. Little, young, s. A certain measure, the fourth part of a సోల sola. 2. A small high vessel, made of brass or copper.
చిట్టు chittu, s. Coarse bran.
చిట్టుడుకునీళ్లు chittudukunillu,s. Water taken out from that in which rice is boiled, just as it begins to sim mer.
చిట్టము chittamu, s, The rust of iron* చిట్టెలు chittelu, s. plu. Coloured borders, about three or four inches in length, at the ends of a cloth. 2. Pictures. 3. Projects 4. Invention. 5. Conspiracies,
చిట్లు chitlu, v. n* To split ; to crack.
చిఠ్ఠా chiththa, s- A rough daily account particulars, a daybook.
చిడిపి chidipi, adj. Small, little.
చిడిముడి chidirnudi, s. Trouble, confusion. 2. Vexation, anger.
చిడుగుడు chidugudu, s. A ring-worm. 2. A kind of play among young people.
చిడుము chidumu, s. The itch.
చితాలీకు chitaliku, s. Invention. 2, Insinuation.
చితుకు chituku, v. n. To burst, as a ripe fruit, or a sore.
చిత్త chitta, 5. The fourteenth of the lunar mansions.
చిత్తడి chittadi, a^/ Cloudy. 2. Kainy . s. Rain.
చిత్తము chittamu, 5, The mind, pr fa- culty of reasoning. 2. The heart, considered as the seat of intellect. 3. Inclination. 4. Will, pleasure.
చిత్తగించు chittagintsu, t'. a. To keep or retain in mind. 2. To listen, or attend to. 3. To peruse. మీచిత్తము michittamu, lit. Your pleasure.
చిత్తరువు chittaruvu, s. A picture, painting, or drawing. చిత్తరువుపటము chittaruvupatamu, The canvas, or paper, of a picture.
చిత్తవృత్తి chittavritti, 5. Disposition.
చిత్తు chittu, 5. A foul draft, or copy. 2. A blot, or erasure.
చిత్రము chitramu, s. Wonder, surprise, astonishment. 2. Painting, delineation, writing, &c. 3. A picture, variegated colour, adj. Wonderful, surprising. 2. Variegated, spotted, speckled.
చిత్రకారుడు chitrakarudu, 5. A painter.
చిదకముక్కు chidakamukku, s. A flat nose.
చిదగొదలు chidagodalu, 5. plu. Domestic quarrels.
చిదుకు chiduku, v. n. vide చితుకు chituku.
చిదుగులు chidugulu, 5. #fe Small sticks.
చిదుపు chidupu, p. a» To squeeze a fruit, or a sore. 2. To kill, or mur- der.
చిదుము chidumu? v. a. vide చిదుపు chi- dupu, No. 1.
చిదుర, చిదురుప chiclura, chidtirupa, s. A piece, bit, fragment, or atom.
చినుకు chinuku, s, A drop of rain. v. n. To rain. చినుగు chinugu, v. n. To he torn, or rent* s. A rent, or tear.
చిన్న chinna, adj. Small, little, short. 2. Young. 3. Mean, trifling. 4. Narrow. 5. Disgraceful. చిన్నకారు chinnakaru, Childhood, youth.
చిన్నతనము chinnatananiu,^. Infancy. 2. Littleness, smallness. 3. Disgrace, dishonor.
చిన్నది chinnadi, s. A girl. చిన్నవాడు chinnavadu, A boy.
చిన్నబుచ్చు chinnabutstsu, v. a. To disgrace. చిన్నబోవు chinnabovu, To be disgraced. ముఖముచిన్నజేసుకొను mukhaaiuchinnajesukonu, To be disgusted, or ashamed.
చిన్నము chinnailiu, s. A weight, equal to oiiQ eighth part of the coin termed a pagoda.
చిన్నియ, చిన్నె ckinniya, chinne, 5. A token, mark, or sign. £. A scar. 3. Affectation. చిన్నెలాడి chiuneladi, 5. A coquette. చిన్నెలాడు chinnela- du, A fop.
చిప్ప chippa, x. A shell. ముత్తెపుచిప్ప muttepuchippa, The pearl oyster- shell. తాబేటిచిప్ప tabetichippa,The tortoise shell. మోకాటిచిప్ప mokati- chippa, 5. The knee-pan. టెంకాయచిప్ప, కొబ్బెరచిప్ప tenkayachippa, kobberachippa. Half of a broken cocoanut, including both the pnd.tfre kernel, or the shell only. చిప్పముత్తెము chippamuttemu, An artificial pearl. *
చిప్పకుంకటి ehippakunkati, s. A small lock of hair, either below or a- bove the long lock, left upon the crown of the head, by all Hindoo men.
చిప్పగుద్దలి chippaguddali, s. An axe.
చిప్పపెణక chippapenaka, s. Either side of a shelving roof.
చిప్పము chippamu, s. A parcel, or small bundle.
చిప్పిలు chippilu, v> n. To rise, as joy; which is often figuratively represented, by Telugu authors, as rising, like sap in a tree.
చిప్పెము chippemu, s. vide చిప్పము chippamu.
చిప్పెవాడు chippevadu, 5. A tailor, This, caste, among the Hindoos, is said to be descended from a female chuokler, by a brahman.
చిమట chimata, 5. A moth.
చిమటా, చిమిటా chimata, chimita, s. The extracting of the hair on the f 3. 2. The instrument used to extract it. చిమటాదీయు chimatadf- To pull out the hair from the face..
చిముటు chimutu, v, a. To wink. చిముడు chimudu, v. n. To overboil. చిముడ్చు chywcjltsu, v. a. To over- boil.
చిమ్మనగొట్టము, చిమ్మనగోవి chinimanagottamu, chimmanagovi, s. A syringe.
చిమ్మిట chimmita, 5. #icfe చిమట cliiidata.
చిమ్మిరి chimmiri, & Fried sesamum seeds, ajad jaggory, pounded to- gether, which the Hindoos eat as a delicacy.
చిమ్ము chiinmu, v. a. To sweep. 2. To sqnirfc or spirt.
చిమ్మెట chimmeta, 5. vide చిమట chimata.
చిరంజీవి chiranjivi, $. A crow- adj. Long lived. This is a term of kindness, implying a blessing of longlife, often used by superiors to inferiors, by fathers to children*, or by elder to younger brothers.
చిరత chirata, s. A cudgel. 2. The rourid piece of wood at the end of a na.tj.ye canoe. In* the plural, this word denotes the instrument used for the hand torture, vide కిట్టికోల kittikola, Under కిట్టు kittu.
చిరాకు chiraku, $. Anger, wrath.
చిరివేరు chiriveru, s. The chay root, which produces a red die.
చిరుగు chirugu, 0, rc. $ $; ^d<? చినుగు chinugu.
చిరుగుడు chirugudu, $. A species of half leprosy, which causes large round spots all over the body. 2. The ring worm..
చిరుతలుగ్రమ్ము, చిరుతలువారు chirutalu- grammu, chirutaluyarii, v. n. To dazzle.
చిఱచిఱ chirrachirra, s. Anger. 2. Sullenness, morose ness. చిఱచిఱలాడు chirrachirraladu, To be angry, sullen, or morose.
చిఱి, చిఱు chirri, chirru, ad/j. Little, small, short. చిఱునవ్వు chirrunavvii, lit, 4- young laugh. A smile.. చిఱునాలుక chirrunaluka,, $. Z#.The sm $11 tongue.. The uvula.
చిఱుత chirruta, ?. A child. #<$. Little, small, short. 2. Young. చిఱుతగండు, చిఱుతపులి chirrutagandlu, chirrutapuli, 5. Tlje cheeta, or small hunting tiger.
చిఱుము cl^irrumu, p. «. To burst.
చిఱువేరు chirruyerru, 5. vide చిరివేరు chiriveru.
చిఱ్ఱ, చిఱ్ఱు chirrra, chirrru, $. Anger wrath. చిఱ్ఱుముఱ్ఱాడు, చిఱ్ఱుబుఱ్ఱాడు chirrru mi) rrradu, chirrruburrradu, p. w. To be angry, sullen, or morose. చిఱ్ఱికూరదుబ్బు chirrrikuradubbtiys, The' root of the Amaranthus ca'mpe- stris, used as a remedy in stran- guries.
చిలక chilaka, s. A parrot. చిలకతాళి chilakatali, 5. A breast ornament, in the form of two parrots, adorned with precious stones.
చిలకట, చిలకడ ehilakata, chilakada, s- A piece of seriiicircular wood,- like a ring, at the end of the rope used as the girth of the bullock saddle, through which the. other end is passed, to fasten the saddle. చిలకడతాడు chilakadatadu , The rope used as a girth, as above described.
చిలకరించు chilakarintsu, v. a. To sprinkle; from. చిలుకు chiluku, q.v.
చిలకలకొలికి chilakalakoliki, s. A wo- man.
చిలక్కొయ్య chilakkoy3 r a, s. A wooden pin, fixed in the v^all, on which articles are suspended.
చిలిపి chilipi, 5. A wicked, depraved, roguish or impudent person. చిలిపితనము chilipitanamu,s. Depravity, roguery, impudence.
చిలివిషము chilivishamu, s. Malice, wickedness, adj. Malicious, wicked.
చిలుక chiluka, s. vide చిలక chilaka.
చిలుకకొయ్య chilukakpyya, s. vide చిలక్కొయ్య chilakkoyya.
చిలుకు chiluku, s. An arrow. 2. The residue or remains. 3. vide గొళ్లెము gollemu, v. a. To churn. 2. To sprinkle.
చిలుపచిలుపనీళ్లు chilupachiiupanillu, s- Water scattered in spots, here and there.
చిలుము chilumu, s. Yerdigrease.
చిలువ chiluva, s. A snake. చిలువకన్నియ chiluvakanniya, s. A female of the serpent race, having a human face, with the tail of a serpent. చిలువదొర chiln vaclora, The chief of the serpent race, who has a thousand heads.
చిల్క ehilka, s. vide చిలక ehilaka.
చిల్కు chilkti, v. a. & s. vide చిలుకు chiluku.
చిల్ల cfeffla, adj. Empty. 2. Trifling, useless. చిల్లచెవులు chillachevulu, Bored ears, without ear-rings. చిల్లపెంకు, చిల్లపెంచు chillapenku, chillapentsu, s. A small piece of a broken earthen vessel. చిల్ల జగడము chilladzagadamu, Useless disputes.
చిల్లగింజ chillagindza, s. The clearingnut. Strychnos potatorum.
చిల్లర chillara, adj. Trifling, mean. 2. Sundry. s. Odd sums. నాకువాడుప దివరాలా చిల్లర యివ్వవలెను nakuvadupa divarala chillara yivvavalenu, He owes me ten and odd pagodas. చిల్లి chilli, 5. A small hole, in a pot? paper, &c.
చిళ్ల chiila, s. That of v/hich the end divides into two or more from the main body ; thus, చిళ్లకోల chillakola, A whip with several lashes. చిళ్లచండ్లావు ehillatsandlavu A cow, the ends of whose teats branch in- to two.
చివర chivara, s. The end, extremity, or point.
చివుక chivuka, s. A coin of the value of a quarter rupee.
చివుకపిట్ట chivukapitta, 5. A bat.
చివుకు chivuku, 9. ». To be damaged, or spoilt. 5. The spoiling or rotting of goods.
చివురు chivuru, s. vide చిగురు chiguru.
చివ్వ chivva, si "A battle, combat.
చివ్వు chivvu, d. a. To sharpen, make round, or polish", with a knife ; to mend a pen.
చివ్వున chivvuna, adv. Quickly, speedily.
చిహ్న, చిహ్నము clrihna, chihnamu, s, A mark, spot, or stain. 2. A sign, or symbol. గర్భచిహ్నాలు garbhachihnalu, The signs of pregnancy.