Telugu-English Dictionary/చె
చె
చెం cheni, adj. Red ; as చెంగలువ, చెందొవ chengaluva, chendova, The red water lily.
చెంక chenka, 5. The cheek. 2. A small part of a field. చెంకవేయు chenkaveyu, To slap on the cheek.
చెంగట chebgata, adv. Near, nigh.
చెంగనాలు chenganaluy 5. piu. Leaps in running.
చెంగలించు chengalints'j, p. ??,. To shine.
చెంగలికోష్టు chengalikoshtu, s. A drug ; a sort of costns. '
చెంగు chengu,p. n. To lose at a game; to be thrown out of the game. 2. To be loosened, as applied to a knot.
చెంగు cheiigu, s.The border, or edge, of a cloth.
చెంచువాండ్లు cheutsuvandlu, s. A certain caste of half savage Hindoos, dwelling in the hills, and forests.
చెండిపోతు chendip6tu,s. A very wick- ed man.
చెండు chendu, s. A ball of cloth, flowers, &c-, used in play. -p. a.To cut in pieces, v. n. To rise, as applied to any excessive smell. వాసనచెండుతున్నది vasanachendutnnnadi, It smells excessively.
చెంత clienta, adv. vide చెంగట cliengata.
చెందిరము chendirarnti, s. vide కుంకుమ kunkuma.
చెందు chendu, v. a. To accrue. ఆపుణ్యమువాణ్ని చెందెను apunyamuvan- nichendenu. That virtue accrued to him.
చెందించు chendintsu, v. Cans- To obtain, or attain.
చెంప ehempa, 5. The cheek. 2. The side. చెంపకాయ chempakaya, s. A slap, or blow, on the cheek.
చెంబడివాడు chembadivadu,s. A fisherman. చెంబు chembu, s. A small round metal vessel.
చెకడా chekada", s. h cart.
చెకముకి chekamuki, s. The bit of steel with which fire is struck. చెకముకివేయు chekamukiveyu, v. a. To strike fire with it. చెకముకిరాయి chekamukirayi, .?. Flint,
చెక్క chekka, 6-. A piece, slice, chip, cutting, or splinter ; as applied to wood, or large gourds. 2. The bark of trees.
చెక్కపిణుజు chekkapiriudzu, s t vide గోమారి gomari.
చెక్కిలి chekkili, s, Making in the inflex. Sing. చెక్కిటి chekkiti, The cheek.
చెక్కు chekku, v. a. To plane, pare, chip, slice, or make thin, 2. To cut off, to cut out ; to engrave. 3. To slip into a cleft, or interstice. 4. To set as precious stones. 5. To dig slightly. కలముచెక్కు kalamuchekku, To make a pen. s.The rind of cucumber and similar fruits. 2. Half a bullock load of tobacco. 3. The cheek.
చెచ్చెర chechchera, ado. Quickly, hastily, speedily, precipitately.
చెటాయించు chetayintsu, v. a. To reject a petition, or request ; to refuse advice ; to disapprove a suggestion.
చెట్ట chetta, s. Evil. 2. The hand, adj Bad. చెట్టవట్టు chetta vattu, s. A marriage, v, a. To marry, lit. To take by the hand. చెట్టాపట్టాలుపట్టుకొను cheftapattalupattukonu, To take hold of each other's hands, in walking.
చెట్టు cbettu s. A tree, bush, or plant.
చెడు chedu, v. n. To become bad, rotten, or putrid. 2. To be spoiled, damaged, or destroyed. '6. To be ruined. 4. To be expelled from one's caste. 5. A woman to £o asuray.
చెఱుచు, చెఱుపు cherrutsu, cherrupu, v. a. To make bad. 2. To spoil, or corrupt. 3. To ruin, or injure. 4. To defile, or violate, a female. చెడగొట్టు chedagottu, To spoil. చెడగరము chedagaramu, adj.B&d, wicked.
చెడు, చెడ్డ chedu, checlda, adj. Bad, wicked. 2- Spoilt, damaged, rotten. 3. Defiled. 4. Excessive, much, very. చెడు, చెడ్డ-పులుసు chedu, chedda-pulusu, Very sour.
చెడు, చెడ్డ-తనము chedu, chedda-tanamu, s. Badness, wickedness.
చెడ్డు eheddu, s. The clapping of the hand on the thigh. This is a irode of expressing defiance, amongst warriors. చెణకు, చెణుకు chenaku, cheiiuku, v. a. To touch.2. To provoke, s. A small particle or atom. 2. A touch.
చెణగరము chenagararnu, adj. vide చెడగరము chedagaramu. Under చెడు chedu.
చెతురు cheturu, s. An equivocal, or ambiguous expression, a double entendre. 2. Eloquence-
చెత్త cbetta, s. Rubbish, dirt. చెత్తాచెదారము chettachedaramu, Sweepings.
చెదరు, చెదురు chedaru, cheduru, v. n. To be dispersed, dissipated, or spent. 2. To fall in drops. 3. To be dazzled. చెదరగొట్టు chedarao-ottu, To disperse, route, or defeat.
చెదలు chedalu, s. White ants. Termes. చెదలుపట్టు chedalupattu, White ants to attack any thing.
చెనటి chenati, s. A wicked person.
చెనయు chenayu, v. a. To touch.
చెన్ను chennu, s. Beauty. 2. Joy. adj. Beautiful, 2. , Joyful.
చెప్పు cheppu, r, a. To say, or tell. 2. To teach, or instruct. 3. To relate, or recite.
చెప్పించు cheppintsu,!'. Cans. To cause to say, or tell, &c.
చెప్పుకొను cheppukonu, #. Comp. To address, to represent, to announce. 2, To learn a language, or task.
చెప్పులు cheppulu, s. jpfofc. Shoes. 2. Sandals.
చెమట enema; a, s. Sweaty perspiration. చెమటకాయ, చెమరకాయ chematakaya, chemarakaya, s. A pimple, lit. The fruit of perspiration.
చెముడు chemudu, s. Deafness.
చెమ్మ chemma, s. Damp, moisture. adj. Damp, moist.
చెమ్మగిలు chemmagilu, v. n To be damp.
చెయి, చెయ్యి cheyi, cheyyi, s. making in the inflex. sing. చేతి cheti, The hand. 2. The arm. 3. A sleeve. 4. Dung cakes, used as fuel.
చెరగు cheragu, s. The hem of a garment.
చెరచెర cherachera, 5. Anger, rage.
చెరపలు cherapalu, s. plu. The cheeks.
చెరవము cheravamu, s. A large pot, chiefly of brass or copper.
చెరి cheri, part. Prefixed to words denoting quantity or number, to denote each of two only ; as వాండ్లకు చెరిపదివరాలుయియ్యి vandlaku- cheripadivaraluyiyyi,Give ten pagodas to each of them.
చెరుకు cherukn, s. vide చెఱకు cherruku.
చెరుగు cherugu, y. a. To winnow. .9. viae చెరగు cheragn. చెరువు chertivu, s. An artificial lake, or tank, v. a. To put, stick, or slide, in.
చెర్లకోల cherlakola, s. vide చిళ్లకోల chillakola, Under చిళ్ల chilia.
చెఱ cherra, s. Captivity, imprisonment.
చెఱగు cherragu, s. vide చెరగు-చెఱగుమాసినది cheragu-cherragurnasinadi, ^i A woman whose cloth is stained. A menstruous female.
చెఱలాడు cherralaau, v. n- To wander about ; to roam.
చెఱి, చెఱుక cherri,cherruk;>, part, vide చెరి cheri.
చెఱుకు cherruku, s. The sugar cane. చెఱుకుపాలు cherrukupalu, The juice of the sugar cane. వంటచెరుకు vantacheruku, 5. £&£. Cooking sugar cane. Fuel for cooking.
చెఱుచు, చెఱుపు cherrutsu, cherrupu, v. a. vicZe చెడు chedu.
చెఱుము cherruinu, 0. a. To rub.
చెఱువు cherrtivu,s.«?ic?e చెరువు cheruvu.
చెలగు chelagu, v. n. To shine, or be splendid. 2. To be pleasant, or agreeable. 3. To resound.
చెలమ chelama, .9. A hole dug in a dried up tank, or in the dry bed of a river, so as to collect water from the spring below:
చెలరేగు chelaregu, v. n. To be scattered, or spread over, a country. 2. To be arrogant, or insolent.
చెలావణి chelavani, adj. Current, as applied to coin.
చెలి cheli, .9. A friend. 2. A female friend, or companion. చెలికత్తె chelikatte, A female friend, or companion. చెలికాడు chelikadu, A male friend, or companion.
చెలికె chelike, s. A field after its crop has been cut, and the gleanings gathered. 2. A field ploughed, and left fallow.
చెలిది chelidi, s. A troublesome kind of itch.
చెలిమి chelimi, s. Friendship. చెలిమికత్తె chelimi katte, A female friend. చెలిమికాడు chelimikadu, A male friend.
చెలియలు cheliyalu, s. vide చెల్లెలు chellelu.
చెలియలికట్ట cheliyalikatta, s. The sea-shore.
చెలువ cheluva, s. A woman,
చెలువము, చెలువు cheluvamu, cheluvu. s. Beauty, adj. Beautiful.
చెలువుడు cheluvudu, s. A lover.
చెల్ల, చెల్ల బో chella, chellabo, inter j. Expressive of grief, alas, &c.
చెల్లాచెదరు chellachedaru, adv. In a disordered, or dispersed state. చెల్లాటము chellatamu, s. Sport.
చెల్లి, చెల్లియలు chelli, chelliyalu, s. vide చెల్లెలు chelleln.
చెల్లు chellu, p. w. To pass, as regards time. 2.. To pass as money ; to be current. 3. To pass by general consent ; to be valid, fit, or proper. 4. To pass from one to another ; to be paid, or liquidated. 5- To pass from this world ; to die. 6. To come to pass ; to be accomplished. 7. To be extended, s. A sum paid ; a collection.
చెల్లించు chellintsu, o.^a. To cause to be current,, valid, or extended. 2. To pay, or liquidate. 3. To perform, or accomplish.
చెల్లెలు, చెల్లె chellelu, chelle, s. A younger sister,
చెవి chevi, 5. The ear. చెవితమ్మె chevitamme, The lobe of the ear. చెవికొణక chevikonaka, The tip of the ear. చెవినిబెట్టు chevinibeUu, To hear.
చెవుడు chevudu, s. Deafness. చెవిటి cheviti, adj. Deaf.