Telugu-English Dictionary/ని
ని
నింకెఱ ninkerra, adv. Speedily, swiftly.
నింగి ningi, s. The sky, atmosphere, or air.
నించు-నిండించు, నింపు nintsu-nindintsu, nimpu, y- a. To fill. The causal form of. నిండు nindu, </. v.
నింజిలి ninjili, .9. Uneasiness, grief, sorrow.
నిండా ninda, ae^. from. నిండు nindu, 9. 2?. Full, abundant. 2. Excessive, exceeding, great, much. s. Much, a great deal. adv. Much, greatly.
నిండారు, నిండు nindarn, nindu, s. Ful- ness, completion.
నిండు nindu, v. n. To be filled. 2. To be full. నిండుకొను nindukonu, v. Comp. To be pacified, to be silent. In books, instead of. నిండు nindu, We sometimes find. నిండారు nindaru, used, as a verb.
నింద ninda, s. Blame, censure. 2. Re- proach, reproof. 3. Abuse. 4- Accusation.
నిందించు nindintsu, v. a. To blame* abuse, vilify, or accuse.
నికటము nikatamu, s. Force, compulsion. 2. annoyance.
నికటము nikatamu, adj. Near, proximate.
నికరము nikaramu, s. A flock, or multitude. 2. The pith, sap, or essence.
నికరము nikaramu, adj. Selected, excellent, s. Net balance.
నికేతనము niketanamu, s. A house.
నిక్కచ్చి nikkachchi, s- Trouble, annoyance.
నిక్కము-నిక్కెము, నిక్కువము nikkamu- nikkemu, nikknvamu, s. Truth, certainty, reality, adj. True, &c.
నిక్కు nikkn, v. n. To walk erect ; to strut ; to stand on tiptoe ; to be proud or presumptuous, s. Walking erect, &c. pride, presump- tion.
నిగడదన్ను nigadadannu, v. To stretch forth, as the arms or legs. నిగనిగ niganiga, s. Glittering, shining. | adv. Brightly.
నిగరములు nigaranmlu, s. plu. The , dried rind of any fruit.
నిగా, నిఘా niga, nigha, s. Superintendence, control.
నిగావాను nigavanu, s. The head of a village.
నిగుడించు nigudintsn* v. a. To discharge, or shoot, as an arrow. 2. To draw, as deep sighs.
నిగుడు nigadu, v. n. To grow high. 2. To be increased.
నిగుఱు nigurru, s. The ashes that re- main overlive coal.
నిగ్గు uiggu, s. Great splendour. 2. Sap, essence, pith. v. n. To be managed. నిగ్గించు mggintsii, v. a To manage.
నిఘంటువు nighantuvu,s. A dictionary, or vocabulary ; a collection of words, or names.
నిచ్చ, నిచ్చలు nitstsa, nitstsalu, adv. Always, constantly, continually.
నిచ్చెన nichchena, s. A ladder.
నిజము nijamu, s. Truth, veracity, certainty, sureness, reality, adj. True, certain, sure, real.
నిజము nijamu, at/;. Own, perpetual, eternal. నిజరూపము nijarupamu, One's own, or natural, shape.
నిట్టలము nittalamu, s. Certainty, adj. Certain.
నిట్టలు nittalu, s. plu. Banks, shores,
నిట్టవొడుచు nittavodutsu, p. n. To over- flow. 2. To stand erect, as the hair on the body, from fright, joy, &c.
నిట్టు nittu, s. Thirst.
నిట్టూర్పు nitturpu, *. Difficult, or hard, breathing •, loud sobbing ; deep sighing.
నిట్రాడు nitradu, s. The post, or pole, of a tent, or of a hut.
నిడివి-నిడుద, నిడుపు nidivi-niduda, nidupu, s. Length, adj. Long.
నిడుపడు nidupaclu, s. A snake.
నితంబము nitambamu, s. A woman's buttocks. 2. The buttocks or po- steriors in general ; the circumference of the hip and loins. 3. The side of a mountain.
నిత్యము nityamu, adj. Eternal, everlasting, continual, perpetual ; past, present, and future. 2. Regular, fixed, invariable, adv. Daiiy, always, continually, constantly. నిత్యకర్మము nityakarmamu, Daily actions.
నిదర్శనము nidarsanamu, s. An example, or illustration. 2, Evidence; an instance.
నిదానము nidanamu, s. A first cause, a primary or remote cause. 2. Disappearance, cessation, or removal of a first cause. 3. Purification, purity, or correctness. 4. Ascertaining the cause of disease ; the study of symptoms. 5. Judgment. నిదానించు nidanintsn, To examine carefully ; to consider, to judge. 2. To wait or stop a little ; to take patience. నిదానస్థుడు nidanasthudu, A just man.
నిదుర, నిద్దుర nidura, niddura, s. From s. నిద్ర nidra, j. «;.
నిద్దము niddamu, adj. Coarse, gross.
నిద్ర nidra, s. Sleep, drowsiness, sloth.
నిధానము nidhanamu, s. A Nidhi, or divine treasure, belonging especi- ally to Kubera, the god of wealth. 2. A receptacle, a place, or vessel in, or on, which any thing is collected, or deposited, 3. Concealed property.
నిన్న ninna, s. Making in the inflex. Sing. నిన్నటి ninnati, Yesterday.
నిప్పచ్చరము nippatstsaramu, s. Poverty, indigence.
నిప్పటి, నిప్పట్టు nippati, nippattu, s. A sort of cake.
నిప్పు, నిప్పుక nippu, nippuka, s. Fire. నిప్పుగాలి nippulagali, The hot wind.
నిబద్ది, నిబద్ధి nibaddi, nibaddhi, s. Truth, certainty, reality.ac//. True.
నిబ్బరము nibbaramu, adj. Firm ; immoveable, s. Firmness of mind.
నిభాయించు nibhayintsu, v. a. To suffer, endure, or bear. నిమకాళా nimakala s. Remainder.
నిమిత్తము nimittamu, s. Cause, reason, instrumental cause. 2. Mark, sign, spot, trace, token. 3. Object, motive, purpose. 4. Necessity, need, want.
నిమిషము, నిమేషము nimishamu, nime- shamu, 5. The twinkling of an eye, a second, instant, or minute.
నిమురు nimuru, v. a. To pass the hand gently over another, out of kindness.
నిమ్మళము nimmalamu, s. Ease, quiet, patience, freedom from annoyance or grief, adj. Easy, quiet, happy.
నిమ్మళించు nimmalintsu, v. n. To be at ease, quiet, or patient.
నియతకము niyatakamu, s. Drawers, or trowsers, which reach as far as the knee; vide చల్లాడము tsalladamu.
నియమము niyamamu. s. An agreement, contract, or engagement. 2. Assent, promise. 3. Any religious observance, voluntarily practised; as fasting, watching, pilgrimage, &c.
నియమించు niyamintsu, p. a To direct, or order. 2. To appoint.
నియామకుడు niyamakuclu, s. A boatman ; a sailor ; one who rows, steers, or keeps a look out from the mast head ; a pilot, or steersman. నిరంతరము nirantaramu, adj. Coarse, gross ; without interstice. 2. Continned, continuous- adv. Always, constantly, frequently, generally.
నిరఖునామా nirakhunama, s. An account of the price current.
నిరర్థకము nirarthakamn, adj. Vain, fruitless, unprofitable, unmeaning.
నిరక్షరకుక్షి niraksharakukshi, s. An illiterate person.
నిరాఘాటము rnraghatamu, adj. Easy, unobstructed, without hesitation.
నిరాశ niraSa,s. Despair, despondency.
నిరాహారము nirahararau, s. Fasting.
నిరుకు niruku, s. Fixed rate ; price current ; tariff ; assize.
నిరుడు nirudu,s. Making in the innex. Singi నిరుటి nirnti, The last, or past year.
నిరుద్యోగము nirudyogamu, adj. Causeless, groundless.
నిరూఢి nirudhi, s. Thorough understanding ; skill ; fluency.
నిర్ధారణము nirdhar^namu,*. jCertaint} r , or ascertainment. 2. Determination, resolution. నిర్ధారణచేయు nirdharanacheyu, To determine, or resolve.
నిర్నినిమిత్తము nirnimittamu.acfo. Without cause ; for no reason.
నిర్బంధము nirbandhamu, s. Intent, or pertinacious, pursuit of anything. 2. Seizure ; laying violent hold of anything. నిర్బంధించు, నిర్బంధముచేయు nirbandhintsu, nirbandhamu- cheyu, v. a. To constrain, or oppress.
నిర్భయము nirbhayamu, adj. Fearless, undaunted.
నిర్మలము nirmalamu, adj. Pure, transparent, clear, clean; free from dirt or impurities.
నిర్మాణము nirmanamu, g. Manufacture, production, creation, invention. నిర్మించు nirmintsu, v. a. To create, or invent.
నిర్మాల్యము nirmalyamu, s. The remains of an offering, presented to a deity.
నిర్మూలము nirmulamu, s. Extirpation. నిర్మూలముచేయు nirmulamucheyUjTo eradicate.
నిర్వాణము nirvanamu, s. Nakedness.
నిర్వాహము, నిర్వాహకము nirvahamu, nirvahakamu, 5. Management. 2. Power or ability to perform, execute, sustain, &c నిర్వహించు nirvahintsu, v. a. To manage, or transact. 2. To sustain. 3. To effect. నిర్వాహకుడు nirvahukudu, s. A manager.
నిఱు nirru, adv, Very, much, 4 నిఱ్ఱనీల్గు nirrranflgu, v. n. To hold up, or erect, the head ; to twist back the body, &c. From affected pride, or insolence.
నిలవరము nilavaramu, s. Truth, cer- tainty, adj. True, certain.
నిలుకడ, నిలకడ nilukala, nilakacla, s. From నిలుచు nilatsu, q. v. Constancy, firmness, steadiness.
నిలుచు nilntsu, v. n. To stand. 2- To remain, halt, or stop.
నిలుపు nilnpu, v. a. To stop, or cause to stand. 2. To stop, or interrupt in progress ; to adjourn, to postpone. 3. To stop, or cause to cease. 4. To set, or place, upright. 5. To place, or repose, as faith in another. 6. To preserve or save. 7. To reserve part of a whole. 8. To repress, allay, humble, or abate.
నిలువ, నిలవ niluva, nilava, s. From నిలుచు nilutsu. q. v. Residue, balance, remainder.
నిలువరించు niluvarintsu, v. a. From నిలుచు nilutsu, q. v. To cause to stand. 2. To support, manage, or sustain. 3. To make proceed, to cause to go on.
నిలువు niluvu, s. A man's height, with his hand held upright. 2. The unreaped portion of a field partly reaped. 3. Height, adj. High, tall. వానికినిలువెల్లావిషము vanikiniluvellavishamu, He is a very deceitful scoundrel, lit. His height is all poison.
నివర్తించు nivartintsu, v. a. To abandon, or quit.y.w.To cease, or leave off.
నివారణము nivaranamu, 5. A remedy; a cure. 2. Ave rting, driving a way. 3. Deliverance. 4. Prevention. నివారించు nivarintsu, To cure, or remedy. 2 To avert, or dissipate. 3. To deliver. 4. To prevent.
నివాళి nivali, s. Taking away the effect of evil looks.
నివాళించు nivalintsu, v. a. To take away the effect of evil looks.
నివాసము nivasamii, s. A house.
నివురు nivuru, v. a. To touch, to feel.
నివుఱు nivurru, s. The ashes upon live coal.
నివేశనము nivesanamu, s. Ground to the extent of 2,400 feet square. 2. vide నివేశము nivesamu, 3. A camp.
నివ్వటిల్లు nivvatilin,*;. n. To overflow; to be too fall.
నివ్వాళి nivvali, s. vide నివాళి nivali.
నివ్వెఱ, నివ్వెఱగు nivverra,nivverragu, s. Wonder, surprise, amazement. నివ్వెఱగందు nivverragandu, To wonder, to be surprised, or astonished. నిశానీ nisani, s. A flag, or banner. 2. A mark, or sign.
నిశీథము nisithamu, s. Midnight.
నిశ్చయము nischayamu, s. Certainty, ascertainment, positive conclusion. 2. Positive resolution, settled determination.
నిశ్చయించు nischayinfcsu, v. a. To settle, resolve, or determine. 2. To ascertain,
నిశ్చితము nischitanm,ad/. Ascertained, settled.
నిశ్చితార్థము nischitarthamu, 5. The ceremony of betrothing two persons, in which the terms of the future, marriage are settled.
నిశ్శేషము nisseshamu, s. Whole, com- plete, entire, all.
నిషిద్ధము nishiddhamu, adj. Prohibited, forbidden.
నిషేకము nishekamu, s. Consummation of marriage.
నిషేధము nishedhamru s. A prohibition. నిషేధించు nishedhintsu, To prohibit.
నిష్కపటము nisblcapatamu"* adj. Sin- cere ; without deceit. .%. Sincerity.
నిష్కర్ష nishkarsha, s. Determination, settlement, final arrangement. 2. Certainty. నిష్కర్షించు nishkarshintsu, To determine, settle, fix, or resolve.
నిష్కళ nishkala, s. A woman past child-bearing.
నిష్ఠ nishtha, s. The catastrophe of a drama, the conclusion of a fable. 2. Conclusion in general, end, termination. 3.Disappearance, loss, destruction. 4. Confirmation, completion. 5. Ordinary and uniform practice, or profession. 6. Good conduct, excellence. 7. Religious practice, devout and austere exercise.
నిష్ఠురము nishthuramu, adj. Cruel, harsh. 2- hard, solid.
నిసి nisi, s. Night.
నిసువు nisuvu, s. The young of any animal, or of the human species.
నిస్సత్తువు nissattuvu, s* Weakness ; debility.
నిస్సారము nissaramu, adj. Sapless, pithless, dry.
నిక్షేపము nikshepamu, s. A deposit, or pledge.