The Anglo-Saxon Version of the Story of Apollonius of Tyre/Text
Her onginneð seo gerecednes be antióche þam ungesæligan cingce ⁊ be apollonige þam[1] [tiriscan ealdormen].
AN antiochia þare ceastre was sum cyningc antiochus gehaten. æfter þæs cyninges naman wæa seo ceaster[2] antiochia geciged. Ðises cyninges cwén wearð of life gewiten. be ðare he hæfde áne swiðe wlitige dohter ungelifedlicre fægerneese. Mid þí þe heo bicom to giftelicre yldo. þa gyrnde hyre mænig mære man. micele mærðu beodende.
Đa gelamp hit sárlicum gelimpe. þa ða se fæder þohte hwam he hi mihte healicost forgifan. þa gefeol his agen mod on hyre lufe mid unrihtre gewilnunge. to ðam swiðe he forgeat þa fæderlican arfæstnesse. ⁊ gewilnode his agenre dohtor him to gemæccan. ⁊ þa gewilnunge naht lange ne ylde. ac sume dæge on ærne mergen. þa he of slæpe awóc, he abræc into þam bure þar heo inne læg. ⁊ het his hyred-men ealle him aweg gán. swilce he wið his dohtor sume digle spæce sprecan wolde. hwæt he ða on þare mánfullan scilde abisgode. ⁊ þa ongean-winnendan fæmnan mid micelre strengðe earfoðlice ofercom, and ꝥ gefremede mán gewilnode to bediglianne.
Đa gewearð hit ꝥ þe mædenes fostor-modor into þam bure eode.] geseah hi ðar sittan on micelre gedrefednesse. ⁊ hire cwæð to. Hwig eart þu hlæfdige swa gedrefedes modes. Ðæt mæden hyre ⁊swerode. Leofe fostor-modor, nu to dæg forwurdon twegen[3] eþele naman on þisum bure. Seo fostor-modor cwæð. Hlafdige be hwam cwist þu ꝥ. Heo hyre ⁊wirde ⁊ cwæð. Ær ðam dæge minra brid-gifta. ic eom mid mánfulre scilde besmiten. Đa cwæð seo fostor-modor. Hwa wæs æfre swa dirstiges modes ꝥ dorste cynges dohtor gewæmman ær ðam dæge hyre bryd-gifta. ⁊ him ne ondrede þæs cyninges irre. Ðæt mæden cwæð. Arleasnes þa scilde on me gefremode. Seo fostor-modor cwæð. Hwi ne segest þu hit þinum fæder. Ðæt mæden cwæð. Hwar is se fæder. soðlice on me earmre is mines fæder náma reowlice forworden. ⁊ me nu forðam deað þearle geliсað. Seo fostor-modor soðlice þu ða on heo gehyrde ꝥ ꝥ mæden hire deaðes girnde. ða cliopode heo hi hire to mid liðere spræce. ⁊ bæd ꝥ heo fram þare gewilnunge hyre mod gewænde. ⁊ to hire fæder willan gebuge. þeah ðe heo to-geneadod wære. On þisum þingum soðlice þurhwunode se arleasesta cyngc antiochus. ⁊ mid gehywedan mode hine sylfne ætywde his ceaster-gewarum. swilce he arfæst fæder wære his dohtor. ⁊ betwux his hiw-cuðum mannum. He blissode on ðam ꝥ he his agenre dohtor wer wæs. ⁊ to ðam ꝥ he hi þe lengc brucan mihte his dohtor árleasan brid-beddes. ⁊ him fram adryfan þa ðe hyre girndon to rihtum gesynscipum. he asette ða rædels þus cweðende. Swa hwilc man swa minne rædels riht arede. onfo se mynre dohtor to wife. and se ðe hine misræde. sy he beheafdod. Hwæt is nu mare ymbe ꝥ to sprecanne. buton ꝥ cyningas æghwanon[4] comon[5] ⁊ ealdormen. for ðam ungelifedlican wlite þæs mædenes. ⁊ þone deað hi oferhogodon. ⁊ þone rædels understodon to arædenne. ac gif heora hwilc þonne þurh asmeagunge bóclicre snotornesse þone rædels ariht rædde. þonne wearð se to beheafdunge gelæd. swa same swa se ðe hine ariht ne rædde. and þa heafda ealle wurdon gesette on ufeweardan þam geate.
Mid þi soðlice antiochus se wælreowa cyningc on þysse wælreownesse þurhwunode. ða wæs apollonius gehaten sum iung man se wæs swiðe welig ⁊ snotor. ⁊ wees ealdorman on tiro þare mægðe. se getruwode on his snotornesse ⁊ on ða boclican láre. ⁊ agan rowan[6] oð ꝥ he becom to antiochian. Eode þa into ðam cyninge ⁊ cwæð. Wel gesund cyningc, hwæt ic becom nu to ðe swa swa to godum fæder ⁊ arfæstum. Ic eom soðlice of cynelicum cynne cumen. ⁊ ic bidde þinre dohtor me to gemæccan.
Đa ða se cynge ꝥ gehyrde ꝥ he his willes gehyran nolde. he swiðe irlicum andwlitan beseah to ðam iungan cnyhte (ealdormen),[7] ⁊ cwæð. Ðu iunga mann. canst ðu þone dóm mynre dohtor gifta. Apollodius cwæð. Ic con þone dóm. ⁊ ic hine æt þam geate geseah. Đa cwæð se cyninge mid æbilignesse. Gehir nu þone rædels. Scelere vereor. materna carne vescor. [(ꝥ) is on englisc. (s)cylde ic (þ)olige. moddrenum][8] flæsce ic bruce. Eft he cwæð. Quero patrem meum, mee matris virum. uxoris mee filiam. nec invenio. Đæt is on englisc. Ic sece minne fæder. mynre modor wer. mines wifes dohtor. ⁊ ic ne finde.
Apollonius þa soðlice. onfangenum rædelse. hine bewænde hwón fram ðam cyninge. mid þy þa he smeade ymbe ꝥ ingehyd. he hit gewan mid wisdome. ⁊ mid godes fultume he ꝥ soð arædde. Bewende hine þa to ðam cynincge ⁊ cwæð. Đa goda cyning. þa asettest rædels. gehyr ðu þa onfundennesse ymbe ꝥ þa cwæde. Ðæt þa scilde þolodest. ne eart ðu leogende on ðam. beseoh to ðe silfum. And ꝥ þa cwæde. moddrenum flæsce ic bruce. ne eart ðu on ðam leogende. beseoh to þinre dohtor. Mid þy þe se cyninge gehirde ꝥ apollonius þone rædels swa rihte arædde. þa ondred he ꝥ hit to widcuð wære. beseah ða mid irlicum andwlitan to him ⁊ cwæð. Đu iunga man. þu eart feor fram rihte. þu dwelast. ⁊ nis naht ꝥ þu segst. ac þu hæfst beheafdunge ge-earnad. nu læte ic ðe to þrittigra daga fæce. ꝥ þu beþence ðone rædels ariht. ⁊ ðu siððan onfoh minre dohtor to wife. gif ðu ꝥ ne dest. þu scealt oncnawan þone gesettan dóm. Đa wearð apollonius swiðe gedrefed. ⁊ mid his geferum on scip astah. ⁊ reow oð ꝥ he becom to tirum.
Soðlice æfter þam. þa apollonius afaren wæs. antiochus se cyningc him to gecigde his dihtnere. se wæs thaliarcus gehaten. Thaliarce. ealra mynra digolnessa myn se getrywesta þegn. wite þu ꝥ apollonius ariht arædde mynne rædels. astih nu rædlice on scip ⁊ far æfter him. ⁊ þonne þu him to becume. þone acwel ðu hine. mid isene. oððe mid attre. ꝥ þu mage freodom onfón þonne þu ongean cymst. Thaliarcus sona swa he ꝥ gehyrde. he genám mid him ge feoh ge attor ⁊ on scip astah ⁊ fór æfter þam unscæððian apollonie. oð ðæt he to his eðle becom. Ac apollonius þeah-hwæðre ær becom to his agenan. ⁊ into his huse eode. ⁊ his bóc-ciste untynde. ⁊ asmeade þone rædels. æfter ealra uðwitena ⁊ chaldea wisdome.
Mid þi þe he naht elles ne onfunde. buton ꝥ he ær geþohte. he cwæð þa to him silfum. Hwæt dest þu nu apolloni. ðæs cynges rædels þu asmeadest. ⁊ þu his dohtor ne onfenge. forðam þu eart nu fordemed ꝥ þu acweald wurðe. ⁊ he þa út eode. ⁊ het his scip mid hwæte gehlæstan. ⁊ mid micclum gewihte goldes ⁊ seolfres. ⁊ mid mænifealdum y genihtsumum reafum. ⁊ swa mid feawum þam getrywestum mannum on scip astah. on ðare þriddan tide þare nihte. y sloh út on ða sæ. Đa ðy æftran dæge wæs apollonius gesoht ⁊ geacsod. ac he ne wæs nahwar fundón. Ðar wearð ða micel morcnung ⁊ ormæte wóp. swa ꝥ se heaf swegde geond ealle þa ceastre. Soðlice swa micele lufe hæfde eal seo ceaster-waru to him. ꝥ hi lange tid eodon ealle unscorene ⁊ síd-feaxe. heora waforlican plegan forleton. ⁊ heora baða belucon.
Đa ða þas þinge ðus gedone wæron on tiron. ða becom se foresæda thaliarcus. se wæs fram antiocho þam cynincge. he wæs asænd to ðam ꝥ he scolde apollonium acwellan. Đa he geseah ꝥ ealle þas þingc belocene wæron. þa cwæð he to ánum cnapan. Swa ðu gesund sy. sege me for hwilcum intingum þeos ceaster wunige on swa micclum heafe ⁊ wope. Him ⁊swerode se cnapa ⁊ þus cwæð. Eala hu mánful man þu eart. ðu þe wast ꝥ þu æfter axsast. oððe hwæt is manna þe nyte. ꝥ þeos ceaster-waru on heafe wunað. forðam de apollonius[9] se ealdorman færinga nahwar ne ætywde. siððan he ongean com fram antiochio þam cyninge. Đa þa thaliarcus ꝥ gehyrde. he mid micclan gefean to scipe gewænde. mid gewísre segl-unge. binnon ánum dæge com to antiochian. ⁊ eode in to þam cynge ⁊ cwæð. Hlaford cyngc. glada nu ⁊ blissa. forðam þe apollonius him ondræt þines rices mægna. swa ꝥ he ne dear nahwar gewunian. Ða cwæð se cyningc. Fleon he mæg. ac he ætfleon ne mæg. He þa antiochus se cyningc gesette þis geban. þus cweðende. Swa hwilc man swa me apollonium lifigendne to gebringð. ic him gife fifti punda goldes. ⁊ þam ðe me his heafod to gebringð. ic gife him. c. punda goldes.
Ða þa þis geban þus geset wæs. þa wæron mid gitsunge beswicene. na ꝥ an his find ac eac swilce his frind. ⁊ him æfter foron.[10] ⁊ hine geond ealle eorðan sohton. ge on dún-landum. ge on wuda-landum. ge on diglum stowum. ac he ne wearð nahwar funden.[11] Ða het se cyngc scipa gegeárcian. ⁊ him æfter faran. ac hit wæs lang ær ðam þe ða scipa gegearcode wæron. ⁊ apollonius becom ær to tharsum. Ða sume dæge eode he be strande. þa geseah hine sum his cuðra manna se wæs hellanicus genémnod. se þa ærest þider com. Ða eode he to apollonium ⁊ cwæð. Wel gesund hlaford apolloni. Ða forseah he apollonius cyrlisces mannes gretinge. æfter rícra manna gewunan. Hellanicus hine eft sona gegrette ⁊ cwæð. Wel gesund apolloni. ⁊ ne forseoh ðu cyrliscne man þe bið mid wurðfullum þeawum gefrætwod. ac gehyr nu fram me ꝥ þu silfa nást. Ðe is soðlice micel þearf ꝥ þu ðe warnige. forðam þe þu eart fordemed. Đa cwæð apollonius. Hwa mihte me fordeman. minre agenre þeode ealdorman. Hellanicus cwæð. Antiochus se cyngc. Apollonius cwæð. For hwilcum intingum hæfð he me fordemed. Hellanicus sæde. Forðam þe þu girndest ꝥ þu wære ꝥ se fæder is. Apollonius cwæð. Micclum ic eom fordemed. Hellanicus sæde. Swa hwilc man swa ðe lifigende to him bringð. onfo se fiftig punda goldes. se ðe him bringe þin heafod. onfo se hund-teontig punda goldes. forðam ic ðe lære ꝥ þu fleo ⁊ beorge þinum life.
Æfter þysum wordum. hellanicus fram him gewænde. ⁊ apollonius het hine eft to him geclipian cwæð to him. Đæt wyrreste þingc þu didest ꝥ þu me warnodest. nym nu her æt me hund-teontig punda goldes. ⁊ far to antiocho þam cynge. ⁊ sege him ꝥ me sy ꝥ heafod fram þam hneccan acorfen. ⁊ bring ꝥ word þam cynge to blisse. þonne hafast þu mede ⁊ eac clæne handa fram pes unscæðþigan blodes. Đa cwæð hellanicus. Ne gewurde ꝥ hlaford. ꝥ ic mede nime æt ðe for þisum þingum. forðon þa mid godum mannum nis naðer ne gold ne seolfor wið godes mannes freondscipe wiðmeten. Hi to-eodon ða mid þisum wordum. and apollonius sona gemette oderne cuðne man ongean hine gán þæs nama wæs stranguilio gehaten. Hlaford geong apolloni. hwæt dest ðu þus gedrefedum mode on þisum lande. Apollonius cwæð. Ic gehirde secgan ꝥ ic wære fordemed. Stranguilio cwæð. Hwa fordemde þe. Apollonius cwæð. Antiochus se cyngc. Stranguilio cwæð. For hwilcum intingum. Apollonius sæde. Forðam þe ic bæd his dohtor me to gemæccan. be þare ic mæg to soðe secgan ꝥ heo his agen gemæcca wære. fordam gif hit gewurðan mæg. ic wille me bedihlian on eowum eðle. Đa cwæð stranguilio. Hlaford apolloni. ure ceaster is þearfende. ⁊ ne mæg þine ædelborennesse acuman. forðon ðe we þoliað þone heardestan hungor ⁊ þone reðestan. ⁊ minre ceaster-waru nis nán hælo hiht. ac se wælreowesta stent ætforan urum eagum.
Đa cwæð apollonius. Min se leofesta freond stranguilio. þanca gode ꝥ he me flíman hider to eowrum gemæran gelædde. ic sille eowrum ceaster-warum[12] hund-teontig þusenda mitta hwætes. gif ge minne fleam bedigliað. Mid þi þe stranguilio ꝥ gehirde. he hine astrehte to his fotum ⁊ cwæð. Hlaford apolloni. gif þu þissere hungrige ceaster-waran gehelpest. na ꝥ án ꝥ we willað þinne fleam bediglian. ac eac swilce þe neod gebirað. we willað campian for ðinre hælo. Đa astah apollonius on ꝥ dóm-setl on ðare stræte ⁊ cwæð to þam ⁊weardan ceaster-warum. Ge tharsysce ceaster-waran. ic apollonius se tírisca ealdorman eow cyðe. ꝥ ic gelife ꝥ ge willan beon gemindige þissere fremfulnesse 7 minne fleam bediglian. wite eac ꝥ antiochus se cyngc me aflimed hæfð of minum earde. ac for eowre gesælðe gefultumigend gode. ic eom hider cumen. ic sille eow soðlice hund-teontig þusenda mittan hwætes. to ðam wurde ðe ic hit gebohte on minum lande. Đa ða ꝥ folc ꝥ gehirde, hi wæron bliðe gewordene ⁊ him georne þancodon. ⁊ to-geflites þone hwæte up bæron. Hwæt ða apollonius forlet his þone wurðfullan cynedom ⁊ mangeres naman[13] þar genám ma þonne gifendes. ⁊ ꝥ wyrð þe he mid þam hwæte genám he ageaf sona agean to ðare ceastre bote. Đæt folc wearð da swa fagen his cystignessa ⁊ swa þancful. ⁊ hig worhton him áne anlicnesse of áre. þe[14] on ðare stræte stód. mid ðare swiðran hand þone hwæte hlód ⁊ mid þam winstran fet þa mittan træd. ⁊ þaron þus awriton.[15] Ðas gifu sealde seo ceasterwaru on tharsum. apollonio þam tiriscan. forðam þe he [ꝥ][16] folc of hungre alesde. ⁊ heora ceastre gestaðolode.
Æfter þisum hit gelamp binnon feawum monðum. ꝥ stranguilio ⁊ dionisiade his wif gelærdon apollonium ðæt he ferde on scipe to pentapolim þare ciriniscan birig. ⁊ cwædon. ꝥ he mihte þar bediglad beon ⁊ þar wunian. and ꝥ folc hine þa mid unasecgendlicre wurðmynte to scipe gelæddon. ⁊ apollonius hi bæd ealle gretan[17] ⁊ on scip astah. Mid þi þe hig ongunnon þa rowan. ⁊ hi forðwerd wæron on heora weg. þa wearð ðare sæ smiltnesse awænd færinga betwux twam tidum. ⁊ wearð micel reownes aweht. swa ꝥ seo sæ cnyste þa heofonliсan tungla. ⁊ ꝥ gewealc þara yða hwaðerode mid windum. þar to-eacan comon[18] east-norðerne windas. ⁊ se ángrislica suð-westerna wind him ongean stód. ꝥ scip eall tobærst on ðissere egeslican reownesse. Apollonius geferan ealle forwurdon to deaðe. ⁊ apollonius ána becom mid sunde to pentapolim þam ciriniscan lande. ⁊ par up-eode on ðam strande. Đa stớd he nacod on ðam strande ⁊ beheold þa sæ ⁊ cwæð. Eala þu sæ neptune, manna bereafigend ⁊ unscæððigra beswicend. þu eart wælreowra þonne antiochus se cyngc. for minum þingum þu geheolde þam wælreownesse. ꝥ ic þurh ðe gewurde wædla ⁊ þearfa. ⁊ ꝥ se wælreowa[19] cyngc me þy eaðe fordón mihte. hwider mæg ic nu faran. hwæs mæg ic biddan. oððe hwa gif þam uncuðan lifes fultum.
Mid þi þe he þas þingc wæs sprecende to him silfum. þa færinga geseah he sumne fiscere gán. to þam he beseah ⁊ þus sarlice cwæð. Gemiltsa me þu ealda man. sy ꝥ þu sy. gemildsa me nacodum forlidenum. næs na of earmlicum birdum geborenum. ⁊ ðæs ðe ðu gearo forwite hwam ðu gemiltsige. ic eom apollonius se tirisca ealdorman. Đa sona swa se fiscere geseah ꝥ se iunga man æt his fotum læg. he mid mildheortnesse hine up-ahóf ⁊ lædde hine mid him to his huse. ⁊ ða estas him beforan legde þe he him to beodenne hæfde. Đa git he wolde be his mihte máran fæstnesse him gecyðan. toslát þa his wæfels on twá ⁊ sealde apollonige þone healfan dæl. þus cweðende. Nim ꝥ ic þe to sillenne habbe 7 ga into ðare ceastre, wén is ꝥ þu gemete sumne ꝥ þe gemiltsige. gif ðu ne finde nænne þe þe gemiltsian wille. wend þonne hider ongean ⁊ genihtsumige unc bam mine litlan æhta. ⁊ far ðe on fiscnoð mid me. þeah hwæðre ic mynegie þe gif ðu fultumiendum becymst to ðinum ærren wurðmynte. ꝥ þu ne forgite mine þearfendlican gegirlan. Đa cwæð apollonius. Gif ic þe ne geþence þonne me bet bið. ic wisce ꝥ ic eft forlidennesse gefare ⁊ þinne gelican eft ne gemete.
Æfter þisum wordum he eode on þone weg þe him getæht wæs, oð ðæt he becom to þare ceastre geate ⁊ ðar in-eode. Mid þi þe he þohte hwane he byddan mihte lifes fultum. þa geseah he ænne nacode cnapan geond þa stræte yrnan. se wæs mid ele gesmerod ⁊ mid scitan begird ⁊ bær iungra manna plegan on handa. to ðam bæð-stede belimpende. ⁊ cliopode micelre stæfne ⁊ cwæð. Gehyre[20] ge ceaster-waran. gehyre ge ælðeodige, frige ⁊ þeowe. æðele y unæðele. Se bæð-stede is open. Ða ðo apollonius ꝥ gehirde. he hine unscridde þam healfan scicelse ðe he on-hæfde. ⁊ eode in to ðam þweale. mid þi þe he beheold heora ánra gehwilcne on heora weorce, he sohte his gelícan. ac he ne mihte hine þar findan on ðam flocce. Đa færinga com arcestrates ealre þare þeode cyningc. mid micelre mænio his manna ⁊ in-eode on ꝥ bæð. Ða agan se cyngc plegan wið his geferan mid þoðere. ⁊ apollonius hine gemægnde swa swa god wolde on ðæs cyninges plegan. ⁊ yrnende þone ðoðor gelæhte. ⁊ mid swiftre rædnesse geslegene. ongean gesænde to ðam plegendan cynge. eft he agean asænde. he rædlice sloh. swa he hine næfre feallan ne let. Se cyngc ða oncneow þæs iungan snelnesse ꝥ he wiste ꝥ he næfde his gelican on þam plegan. Đa cwæð he to his geferan. Gað eow heonon. þes cniht þæs þe me þincð[21] is min gelíca.
Đa ða apolonius gehyrde ꝥ se cyning hyne herede. he arn rædlice ⁊ genealæhte to ðam cynge. ⁊ mid gelæredre handa he swang þone top mid swa micelre swiftnesse. ꝥ þam[22] cynge wæs geþuht swilce he of ylde to iuguðe gewænd wære. ⁊ æfter þam on his cyne-setle he him gecwemlice ðenode. ⁊ þa ða he út eode of ðam bæðe. he hine lædde be þare handa. him þа siddan þanon gewende þæs weges þe he ær com. Đa cwæð se cyning to his mannum. siððan apollonius agán wæs. Ic swerige þurh ða gemænan hælo ꝥ ic me næfre bet ne baðode þonne ic dide to dæg. nát ic þurh hwilces iunges mannes þenunge. Đa beseah he hine to ánum[23] his manna ⁊ cwæð. Ga ⁊ gewite hwæt se iunga man sy þe me to dæg swa wel gehirsumode. Se man ða eode æfter apollonio. Mid þi þe he geseah ꝥ he wæs mid horhgum scicelse bewæfed. þa wænde he ongean to ðam cynge ⁊ cwæð. Se iunga man þe þu efter axsodest is forliden man. Đa cwæð se cyng. Đurh hwæt wást ðu ꝥ. Se man him ⁊swerode ⁊ cwæð. Đeah he hit self forswige, his gegirla hine geswutelað. Ða cwæð se cyngc. Ga rædlice ⁊ sege him ꝥ se cyngc bit ðe ðu cume to his gereorde.
Đa apollonius ꝥ gehyrde. he þam gehyrsummode ⁊ eode for mid þam men. oð ꝥ he becom to ðæs cynges healle. Đa eode se man in beforan to ðam cynge ⁊ cwæð. Se forlidena[24] man is cumen þe þu æfter sændest. ac he ne mæg for scame ingan buton scrude. Đa het se cynge hine sona gescridan mid wurðfullan scrude. ⁊ het hine ingan to ðam gereorde. Đa eode apollonius in. ⁊ gesæt þar bim getæht wees. ongean ðone cyngc. Ðar wearð ða seo þenung ingeboren. ⁊ æfter þam cynelice gebeorscipe. ⁊ apollonius nán ðinge ne æt. ðeah ðe ealle oðre men æton ⁊ bliðe wæron. ac he beheold ꝥ gold ⁊ ꝥ seolfor ⁊ ða deorwurðan reaf ⁊ ⁊ ða beodas. ⁊ þe cynelican þenunga. Đa ða he þis eal mid sarnesse beheold. ða sæt sum eald ⁊ sum æfestig ealdorman be þam cynge. mid þi þe he geseah ꝥ apollonius swa sarlice sæt. ⁊ ealle þinge beheold. ⁊ nán ðinge ne æt. ða cwæð he to ðam cynge. Ðu goda cynge. efne þes man þe þu swa wel wið gedest. he is swiðe æfestful for ðinum gode. Đa cwæð se. Ðe misþincð.[25] soðlice þes iunga man ne æfestigað on nánum ðingum ðe her her gesihð. ac he cyð ꝥ [he][26] hæfð fela forloren. Đa beseah arcestrates se cyngc bliðum andwlitan to apollonio ⁊ cwæð. Đu iunga man. beo bliðe mid us ⁊ gehiht on god. ꝥ þu mote silf to ðam selran becuman.
Mid þi ðe se cyning þas word gecwæð. ða færinga þar eode in ðæs cynges iunge dohtor. ⁊ cyste hyre fæder ⁊ ða ymbsittendan. Đa heo becom to apollonio. Đa gewænde heo ongean to hire fæder ⁊ cwæð. Đu goda cyningc ⁊ min se leofesta fæder: hwæt is þes iunga man. þe ongean ðe on swa wurðlicum setle sit. mid sarlicum ⁊wlitan. nát ic hwet he besorgað. Đa cwæð se cyningc. Leofe[27] dohtor. Þes iunga man is forliden. ⁊ he gecwemde me manna betst on ðam plegan. forðam ic hine gelaðode to ðysum urum gebeorscipe. nát ic hwæt he is ne hwanon he is. ac gif ðu wille witan hwæt he sy. axsa hine. forðam þe gedafenað ꝥ þu wite. Đa eode ꝥ meden to apollonio. ⁊ mid forwandigendre spræce cwæð. Đeah ðu stille[28] sy ⁊ unrót. þeah ic þine æðelborennesse on ðe geseo. nu þonne gif ðe to hefig ne þince, sege me þinne naman. ⁊ gelymp arece me. Đa cwæð apolonius. Gif ðu for neode axsast æfter minum naman.[29] ic secge þe. ic hine forleas on sæ. gif ðu wilt mine æðelborennesse witan. wite ðu ꝥ ic hig forlet on tharsum. Đæt mæden cwæð. Sege me gewislicor. ꝥ ic hit mæge understandan. Apollonius þa soðlice hyre arehte ealle his gelymp. ⁊ æt þare spræcan ende him feollon tearas of ðam eagum. Mid þy þe se cyngc ꝥ geseah, he bewende hine ða to ðare dohtor ⁊ cwæð. Leofe[30] dohtor. þu gesingodest. mid þy þe þu woldest witan his naman ⁊ his gelimp. þu hafast nu ge-edniwod his ealde sar. ac ic bidde þu ꝥ þu gife him swa hwæt swa þu wille. Ða ða ꝥ mæden gehirde ꝥ hire wæs alyfed from hire fæder ꝥ heo ær hyre silf gedón wolde. ða cwæð heo to apollonio. Apolloni, soðlice þu eart ure. forlæt þine murcnunge. ⁊ nu ic mines fæder leafe habbe. ic gedo þe weligne. Apollonius hire þæs þancode. ⁊ se cyngc blissode on his dohtor welwillendnesse ⁊ hyre to cwæð. Leofe[31] dohtor. hat feccan þine hearpan. ⁊ gecig ðe to þinum frynd. ⁊ afirsa fram þam iungian his sarnesse.
Da eode heo ut ⁊ het feccan hire hearpan. ⁊ sona swa heo hearpian[32] ongan. heo mid winsumum sange gemægnde þare bearpan sweg. Ða ongunnon ealle þe men hi herian on hyre sweg-cræft. ⁊ apollonius ána swigode. Đa cwæð se cyningc. Apolloni. nu ðu dest yfele. forðam þe ealle men heriað mine dohtor on hyre sweg-cræfte. ⁊ þu ána hi swigende tælst. Apollonius cwæð. Eala ðu goda cyngc. gif ðu me gelifst. ic secge ꝥ ic ongite ꝥ soðlice þin dohtor gefeol on sweg-cræft. ac heo næfð hine na wel geleornod. ac hat me nu sillan þe hearpan. þonne wást þu nu þu git nást. Arcestrates de cyning cwæð. Apolloni. ic oncnawe soðlice ꝥ þu eart on eallum þingum wel gelæred. Ða het se cyng sillan apollonige þa hearpan. Apollonius þa út eode ⁊ hine scridde ⁊ sette ænne cyne-helm uppon his heafod ⁊ nám þa hearpan on his hand, in-eode. ⁊ swa stód ꝥ se cyngc ⁊ ealle þa ymbsittendan wéndon ⁊ he nære apollonius ac ꝥ he wære apollines ðara hæðenra god. Đa wearð stilnes ⁊ swige geworden innon ðare healle. ⁊ apollonius his hearpe-nægl genám. ⁊ he þa hearpe-strengas mid cræfte astirian ongan. ⁊ þare hearpan sweg mid winsumum sange gemægnde. ⁊ se cynge silf ⁊ ealle þe þar andwearde wæron micelre stæfne cliopodon ⁊ hine heredon. Æfter þisum forlet apollonius pa hearpan ⁊ plegode[33] ⁊ fela fægera þinga þar forðteah. þe þam folce ungecnawen[34] wæs ⁊ ungewunelic. ⁊ heom eallum þearle licode ælc þara þinga ðe he forðteah.
Soðlice mid þy þe þæs cynges dohtor geseah ꝥ apollonius on eallum gódum cræftum swa wel wæs getogen. þa gefeol hyre mod on his lufe. Đa æfter þæs beorscipes ge-endunge. cwæð þ mæden to ðam cynge. Leofa fæder. þu lyfdest me litle ær ꝥ ic moste gifan apollonio swa hwæt swa ic wolde of þinum gold-horde. Arcestrates se cyng cwæð to hyre. Gif him swa hwæt swa ðu wille. Heo ða sweoðe bliðe út-eode ⁊ cwæð. Láreow apolloni. ic gife þe be mines fæder leafe. twa hund punda goldes. ⁊ feo-wer hund punda gewihte seolfres ⁊ þone mæstan dæl deorwurðan reafes. ⁊ twentig ðeowa manna. And heo þa þus cwæð to ðam þeowum mannum. Berað þus þingc mid eow þa ic behet apollonio minum láreowe. ⁊ lecgað innon bure, beforan minum freondum. Đis wearð þa þus gedon, æfter þare cwéne hese. ⁊ ealle þa men hire gife heredon ðe hig gesawon. Ða soðlice ge-endode se[35] gebeorscipe. ⁊ þa men ealle arison. ⁊ gretton þone cyngc ⁊ ða cwene. ⁊ bædon hig gesunda béon. ⁊ hám gewendon. Eac swilce apollonius cwæð. Đu góda cyngc ⁊ earmra gemiltsigend. ⁊ þa cwén láre lufigend. béon ge gesunde. He beseah eac to ðam þeowum mannum þe ꝥ mæden him forgifen hæfde. ⁊ heom cwæð to. Nimað þas þing mid eow þe me seo cwén forgeaf. ⁊ gán we secan ure gest-hús ꝥ we magon us gerestan.
Đa adred ꝥ mæden ꝥ heo næfre eft apollonio ne gesawe swa raðe swa heo wolde. ⁊ eode þa to hire fæder ⁊ cwæð. Đu góda cyningc. licað ðe wel ꝥ apollonius þa þurh us to dæg gegódod is. þus heonon fare. ⁊ cuman yfele men ⁊ bereafian hine. Se cyngc cwæð. Wel þu cwæde. hat[36] him finden hwar he hine mæge wurðlicost gerestan. Đa dide ꝥ mæden swa hyre beboden wæs. ⁊ ðar in-eode. gode þancigende ðe him ne forwyrnde cynelices wurðscipes ⁊ frofre.[37] Ac ꝥ mæden hæfde unstille niht. mid þare lufe onæled þara worda ⁊ sanga þe heo gehyrde æt apollonige. ⁊ na leng heo ne gebád ðonne hit dæg wes. ac eode sona swa hit leoht wæs. ⁊ gesæt beforan hire fæder bedde. Đa cwæð se cyngc. Leofe[38] dohtor. for hwi eart ðu þus ær-wacol. Đæt mæden cwæð. Me awehton þa gecneordnessan þe ic girstan-dæg gehyrde. nu bidde ic ðe forðam. ꝥ þu befæste me urum cuman apollonige to láre. Đa wearð se cyningc þearle geblissod ⁊ het feccan apollonium ⁊ him to cwæð. Min dohtor girnð ꝥ heo mote leornian æt þe þa gesæligan láre ðe þu canst. gif ðu wilt þisum þingum gehyrsum beón. ic swerige ðe þurh mines ríces mægna. ꝥ swa hwæt swa ðu on sæ forlure. ic ðe ꝥ on lande gestaðelige. Đa ða apollonius ꝥ gehyrde. he onfengc þam mædenne to láre. ⁊ hire tæhte swa wel swa he silf geleornode.
Hyt gelamp ða æfter þisum. binnon feawum tidum. ꝥ arcestrates se cyngc heold apollonius hand on handa. ⁊ eodon swa út on ðare ceastre stræte. Đa æt nyhstan comon ðar gán ongean hy þry gelærede weras ⁊ æþelborene. þa lange ær girndon þæs cyninges dohtor. hi ða ealle þry togædere ánre stæfne gretton þone cyngc. Đa smercode se cyng ⁊ heom to beseah ⁊ þus cwæð. Hwæt is ꝥ ꝥ ge me ánre stæfne gretton. Đa andswerode heora án ⁊ cwæð. We bædon gefirn þynre dohtor. ⁊ þu us oft rædlice mid elcunge geswænctest. forðam we comon hider to dæg pus togædere. we syndon þyne ceaster-gewaran. of æðelum gebyrdum geborene. nu bidde we þe ꝥ þu geceose þe ænne of us þrym. hwilcne þu wille þe to aðume habban. Da cwæð se cyngc. Nabbe ge ná gódne timan aredodne. min dohtor is nu swiðe bisy ymbe hyre leornunge.[39] ac þe læs þe ic eow a leng slæce. awritað eowre naman on gewrite ⁊ hire morgen-gife. þonne asænde ic þa gewrita minre dohtor. ꝥ heo sylf geceose hwilcne eower[40] heo wille. Ða didon ða cnihtas swa. ⁊ se cyngc nám þa gewrita ⁊ ge-inseglode hi mid his ringe ⁊ sealde apollonio þus cweðende. Nim nu láreow apolloni. swa hit þe ne mislicyge. ⁊ bryng þinum lærincg-mædene. Ðá nám apollonius þa gewrita ⁊ eode to ðare cynelican healle.
Mid þam þe ꝥ mæden geseah apollonium. þa cwæð heo. Láreow hwi gæst ðu ána. Apollonius cwæð. Hlæfdige næs git yfel wif. nim ðas gewrita ðe þin fæder þe sænde ⁊ ræd. Ðæt mæden nám ⁊ rædde þara þreora cnihta naman ac heo ne funde na þone naman þaron þe heo wolde. Ða heo þa gewrita ofer-ræd hæfde. þa beseah heo to apollonio ⁊ cwæð. Láreow. ne ofþincð[41] hit ðe gif ic þus wer geceose. Apollonius cwæð. Na ac ic blissige swiðor ꝥ þu miht ðurh ða láre þe þu æt me underfenge. þe silf on gewrite gecyðan hwilcne heora þu wille. min willa is ꝥ þu ðe wer geceose þar ðu silf wille. Ðæt mæden cwæð. Eala láreow. gif ðu me lufodest þu hit besorgodest. Æfter þisum wordum heo mid modes ánrædnesse awrát oðer gewrit ⁊ ꝥ ge-inseglode ⁊ sealde apollonio. Apollonius hit þa út bær on ða stræte ⁊ sealde þam cynge. Ðæt gewrit wæs þus gewriten. Ðu goda cyngc ⁊ min se leofesta fæder, nu þin mildheortnes[42] me leafe sealde ꝥ ic silf moste ceosan hwilcne wer ic wolde. ic secge ðe to soðan þone forlidenan man ic wille. ⁊ gif ðu wundrige ꝥ swa scamfæst fæmne swa unforwandigendlice ðas word awrat. þonne wite þu ꝥ ic hæbbe þurh weax aboden ðe náne scame ne can ꝥ ic silf ðe for scame secgan ne mihte.
Ða ða se cyningc hæfde ꝥ gewrit ofer-ræd. þa niste he hwilcne forlidenne[43] heo némde. beseah ða to ðam þrim cnihtum ⁊ cwæð. Hwilc eower is forliden. Ða cwæð heora án se hatte ardalius. Ic eom forliden. Se oðcer him ⁊wirde ⁊ cwæð. Swiga ðu. adl þe fornime ꝥ þu ne beo hál ne gesund. mid me þu bóccræft leornodest. ⁊ ðu næfre buton þare ceastre geate fram me ne come. hwar gefore ðu forlidennesse. Mid ði þe se cyngc ne mihte findan hwilc heora forliden wære. he beseah to apollonio 3 cwæð. Nim ðu apolloni þis gewrit ⁊ ræd hit. eaðe mæg gewurðan ꝥ þu wite ꝥ ic nát. ðu ðe þar andweard wære. Ða nám apollonius ꝥ gewrit ⁊ rædde. ⁊ sona swa he ongeat ꝥ he gelufod wæs fram ðam mædene. his andwlita eal areodode. Ða se cyngc ꝥ geseah. þa nám he apollonies hand. ⁊ hine hwon fram þam cnihtum gewænde ⁊ cwæð. Wást þu þone forlidenan man. Apollonius cwæð. Ðu goda cyning. gif þin willa bið ic hine wát. Ða geseah se cyngc ꝥ apollonius mid rosan rude wæs eal oferbræded. þa ongeat he þone cwyde ⁊ þus cwæð to him. Blissa[44] blissa. apolloni. forðam þa min dohtor gewilnað þæs ðe min willa is. ne mæg soðlice on þillicon þingon nán þinc gewurðan buton godes willan. Arcestrates beseah to þam þrim cnihtum ⁊ cwæð. Soð is ꝥ ic eow ær sæde. ꝥ ge ne comon on gedafenlicre tide mynre dohtor to biddanne. ac þonne heo mæg hi fram hyre láre geæmtigan þonne sænde ic eow word.
Ða gewændon hi hám mid þissere andsware. ⁊ arcestrates se cyngc heold forð on apollonius hand ⁊ hine lædde hám mid him. na swilce he cuma wære ac swilce he his aðum wære. Ða æt nyxstan forlet se cyng apollonius hand. ⁊ eode ána into ðam bure þar his dohtor inne wæs ⁊ þus cwæð. Leofe dohtor. hwæne hafast þu ðe gecoren to gemæccan. Ðæt mæden þa feol to hyre fæder fotum ⁊ cwæð. Ðu arfæsta fæder. gehyr þinre dohtor willan. ic lufige þone folidenan man ðe wæs þurh ungelymp beswicen. ac þi læs þa þe tweonige þare spræce. apollonium ic wille. minne láreow. ⁊ gif me him ne silst. þu forlætest ðine dohtor. Se cyng ða soðlice ne mihte aræfnian his dohtor tearas. ac arærde hi up ⁊ hire to cwæð. Leofe dohtor. ne ondræt þu ðe æniges þinges. þu hafast gecoren þone wer þe me wel licað. Eode ða ut ⁊ beseah to apollonio ⁊ cwæð. Láreow apolloni. ic smeade minre dohtor modes willan. ða arehte heo me mid wope betweox oðre spræce. þas þingc ðus cweðende. Ðu geswore apollonio. gif he wolde gehirsumian minum willan on láre. ꝥ þu woldest him ge-innian swa hwæt swa seo sæ him ætbræd. nu forðam þe he gehyrsum wæs þinre hæse ⁊ minum willan. ic for æfter him * * * *
* * * * Ða was hyre gecyd þe ðar ealdor wæs. ꝥ þar wære cumen sum cyngc mid his aðume ⁊ mid his dohtor mid micclum gifum. Mid þam þe heo ꝥ gehirde. heo hi silfe mid cynelicum reafe gefrætwode. ⁊ mid purpran gescridde. ⁊ hire heafod mid golde ⁊ mid gimmon geglængde. ⁊ mid micclum fæmnena heape ymbtrimed. com togeanes þam cynge. Heo wæs soðlice þearle wlitig. ⁊ for ðare micclan lufe þare clænnesse. hi sædon ealle ꝥ þar nære nán dianan swa gecweme swa heo.
Mid þam þe apollonius ꝥ geseah. he mid his aðume ⁊ mid his dohtor to hyre urnon ⁊ feollon ealle to hire fotum. ⁊ wénde ꝥ heo diana wære seo giden for hyre[45] micclan beorhtnesse ⁊ wlite. Ðæt hali ern wearð ða geopenod. ⁊ þe lac wæron in-gebrohte. ⁊ apollonus ongan ða specan ⁊ cweðan. Ic fram cildhade wæs apollonius genémnod. on tirum geboren. mid þam þe ic become to fullon andgite. þe næs nán cræft ðe wære fram cyncgum[46] began oððe fram æðelum mannum ꝥ ic ne cuðe. ic arædde antiochus rædels þæs cynges. to þon ꝥ ic his dohtor underfenge me to gemæccan. ac he silfa wæs mid þam fúlestan horwe þarto geþeod. ⁊ me þe sirwde to ofsleanne. Mid þam þe ic ꝥ forfleah. þe wearð ic on sæ forliden. ⁊ com to cyrenense. ða underfengc me arcestrates se cyngc mid swa micelre lufe. ꝥ ic æt nyhstan ge-earnode ꝥ he geaf me his acænnedan dohtor to gemæccan. Seo fór ða mid me to onfonne minon cyne-ríce. ⁊ þas mine dohtor þe ic beforan ðe diana geandweard hæbbe acænde on sæ ⁊ hire gast alet. Ic þe hi mid cynelican reafe gescridde. ⁊ mid golde ⁊ gewrite on ciste alegde. ꝥ se þe hi funde hi wurðlice bebirigde. ⁊ þas mine dohtor befæste þam mánfullestan mannan to fedanne. Fór me þe to egipta lande feowertene gear on heofe. ða ic ongean com. þa sædon hi me ꝥ min dohtor wære forðfaren. ⁊ me wæs min sar eal ge-edniwod.
Mid þam þe he ðas þingc eal areht hæfde. arcestrate soðlice his wíf up arás ⁊ hine ymbclypte. Ða niste na apollonius ne ne gelifde ꝥ heo his gemæcca wære ac sceaf hi fram him. Heo ða micelre stæfne clipode ⁊ cwæð mid wope. Ic eom arcestrate þin gemæcca. arcestrates dohtor þæs cynges. and þu eart apollonius min láreow þe me lærdest. þu eart se forlidena man ðe ic lufode. na for galnesse ac for wisdome. hwar is min dohtor. He bewænde hine þa to thasian ⁊ cwæð. þis heo is. ⁊ hig weopon ða ealle ⁊ eac blissodon. ⁊ ꝥ word sprang geond eal ꝥ land ꝥ apollonius se mæra cyngc hæfde funden[47] his wif. ⁊ þar wearð ormæte blis. ⁊ þa organa wæron getogene. ⁊ þa biman geblawene. ⁊ þar wearð bliðe gebeorscipe gegearwod betwux þam cynge ⁊ þam folce. ⁊ heo gesette hyre gingran þe hire folgode to sacerde. ⁊ mid blisse ⁊ heofe ealre þare mægðe on efesum heo fór mid here were ⁊ mid hire aðume ⁊ mid hire dohtor to antiochian. þar apollonio wæs ꝥ cyne-ríce gehealden. fór ða siððan to tirum ⁊ gesette þar athenagoras his aðum to cynge. fór ða soðlice þanon to tharsum mid his wífe ⁊ mid his dohtor ⁊ mid cynelicre firde. ⁊ het sona gelæccan stranguilionem ⁊ dionisiaden. ⁊ lædan beforan him þar he sæt on his þrim-setle. Ða ða hi gebrohte wæron. þa cwæð he beforan ealre þare gaderunge. Ge tharsysce ceaster-gewaran. cweðe ge ꝥ ic apollonius eow dide ægre ænigne unþanc.[48] Hi þa ealle ánre stæfne cwædon. We sædon æfre ꝥ þu ure cyng ⁊ fæder wære ⁊ for ðe we woldon lustlice sweltan.[49] forðam þe þu us alysdest of hungre. Apollonius þa cwæð. Ic befæste mine dohtor stranguilionem ⁊ dionisiade ⁊ hi noldon me þa agifan. Ðæt yfele wif cwæð. Næs ꝥ wel hlaford ꝥ þu silf aræddest þa stafas ofer hire birgene. Ða clipode apollonius swiðe hlude ⁊ cwæð. Leofe dohtor thasia. gif ænig andgit sy on helle. læt þu þæt cwic-suslene hús. ⁊ gehir ðu ðines fæder stæfne. Ðæt mæden ða forð-eode mid cynelicum reafe ymbscrid ⁊ unwreah hire heafod ⁊ cwæð hlude to þam yfelan wífe. Dionisia hál wes þu. ic grete þe nu of helle geciged. Ðæt forscildgode wíf þa eallum limon abifode. þa ða heo hire on-locode. ⁊ seo ceaster-gewaru wundrode ⁊ blissode. Ða het thasia beforan gelædan theophilum dionisiades gerefan ⁊ him to cwæð. Theophile. to þon ꝥ þu ðe gebeorge. sege hluddre stæfne. hwa ðe hete me ofslean. Se gerefa cwæð. Dionisia min hlæfdige. Hwæt seo burh-waru þa gelæhton stranguilionem ⁊ his wíf ⁊ læddon út on ða ceastre ⁊ ofstændon hi to deaðe ⁊ woldon eac theophilum ofslean ac thasia him þingode ⁊ cwæð. Buton þes man me þone first forgeafe ꝥ ic me to gode gebæde. þonne ne become ic to þissere are. Heo ræhte þa soðlice hire handa him to ⁊ het hine gesund faran. ⁊ philothemian þare forscildgodan dohtor thasia nám to hyre. Apollonius ða soðlice forgeaf ðam folce micele gifa to blissa ⁊ heora weallas wurdon ge-edstaðelode. He wunode þa þar six monðas ⁊ fór siððan on scipe to pentapolim þare cireniscan birig ⁊ com to arcestrates þam cynge. ⁊ se cyng blissode on his ylde ꝥ he geseah his nefan mid hire were. Hi wunodon togædere án gear fullice ⁊ se cyning siððan arcestrates fulfremedre ylde forðferde betwux him eallum. ⁊ becwæð healf his ríce apollonio healf his dohtor.
Ðisum eallum ðus gedonum. eode apollonius se mæra cyngc wið ða sæ. þa geseah he þone ealdan fiscere þe ær nacodne underfengc. þa het se cyngc hine færlice gelæccan ⁊ to ðare cynelican healle gelædan. Ða ða se fiscere ꝥ geseah ꝥ hine þa cæmpan woldon niman. þa wénde he ærest ꝥ hine man scolde ofslean. ac mid þam þe he com into ðæs cynges healle. þa het se cyningc hine lædan to-foran þare cwéne ⁊ þus cwæð. Eala þu eadige cwén. þis is min tacenbora þe me nacodne underfenc ⁊ me getæhte ꝥ ic to þe becom. Ða beseah apollonius se cyng to ðam fiscere ⁊ cwæð. Eala wel-willenda ealda. ic eom apollonius se tirisca þam þu sealdest healfne þinne wæfels. Him geaf ða se cyngc twa hund gildenra pænega ⁊ hæfde hine to geferan þa hwíle þe he lifede. Hellanicus eac þa to him com se him ær cydde hwæt antiochus cync be him gedemed hæfde. ⁊ he cwæð to þam cynge. Hlaford cyng. gemun hellanicus þinne þeow. Ða genám hine apollonius be þare hande[50] ⁊ arærde hine up ⁊ hine cyste ⁊ hine weligne gedide ⁊ sette hine him to geferan. Æfter eallum þisum apollonius se cyngc sunu gestrynde be his gemæccan. þone he sette to cynge on arcestrates cyne-ríce his ealde-fæder ⁊ he sylfa wel-willendlice lifede mid his gemæccan seofon ⁊ hund-seofonti geara ⁊ heold ꝥ cyne-ríce on antiochia ⁊ on tyrum ⁊ on cirenense. and he leofode on stilnesse ⁊ on blisse ealle þa tíd his lífes æfter his earfoðnesse. and twa bec he silf gesette be his fare. ⁊ áne asette on ðam temple diane oðre on bibliotheca.
Her endað ge wea ge wela apollonius þæs tiriscan. ræde se þe wille. and gif hi hwa ræde. ic bidde ꝥ he þas awændednesse ne tæle. ac ꝥ he hele swa hwæt swa þaron sy to tale: ·
- ↑ After þam there is an erasure in the MS. The words following are supplied from conjecture
- ↑ MS. ceastre.
- ↑ MS. twege.
- ↑ MS. æghwano
- ↑ MS. coman.
- ↑ MS. rowa.
- ↑ In the MS. the word ealdormen is written over cynhte.
- ↑ The words within brackets are from a marginal note.
- ↑ MS. apollianus.
- ↑ MS. foran.
- ↑ MS. fundon.
- ↑ MS. geceaster-warum.
- ↑ MS. nama.
- ↑ MS. ⁊.
- ↑ MS. awriten.
- ↑ Not in MS.
- ↑ MS. greton.
- ↑ MS. coman.
- ↑ MS. wælreownessa
- ↑ MS. gehyran.
- ↑ þingð
- ↑ MS. se.
- ↑ MS. án
- ↑ MS. forlidene.
- ↑ MS. misþingð
- ↑ Not in MS.
- ↑ MS. leofa.
- ↑ MS. stilli.
- ↑ MS. namon.
- ↑ MS. leofa.
- ↑ MS. leofa.
- ↑ MS. heapian.
- ↑ MS. plegod.
- ↑ MS. ungecnawe. Grammatical correctness requires, ungecnawene wæron ⁊ ungewunelice.
- ↑ MS. þe.
- ↑ MS. hæt.
- ↑ MS. frofres
- ↑ MS. Leofa.
- ↑ MS. leornunga
- ↑ MS. eowerne.
- ↑ MS. þingð.
- ↑ MS. mildheortnesse.
- ↑ MS. forlidene
- ↑ MS. bliss
- ↑ MS. heore corrected to hyre
- ↑ MS. cynegum
- ↑ MS. fundon.
- ↑ MS. unþang.
- ↑ MS. swiltan.
- ↑ MS. hand.