The Life of Sir Thomas More/Appendix 20

by William Roper

No. XX.

Epistola de Morte D. Thomæ Mori et Episcopi Roffensis insignium Virorum in Anglia.

Courinus Nucerinus^[1] Phil. Mont. S.D.

Quoniam juxta Pythagoræ sententiam oportet omnia esse communia, recte collegit Euripides et dolores inter amicos oportere communes esse. Accipies agitur, Vir amicissime, ab amico minime læta, sed omni lachrymarum genere bonis omnibus deploranda: quanquam arbitror famam istuc jamdudum omnia pertulisse priusquam ad nos, de morte quorundam apud Anglos insignium virorum, sed præcipue Thomæ Mori, dum viveret, ejus Regni Baronis inclyti, ac supremi judicis quem illi Cancellarium appellant: qua dignitate non est apud eam gentem alia major excepto Rege, eoque, quum prodit, aureum sceptrum imposita corona Cæsarea gestatur ad unum latus, ad alterum liber. Quæ vero sum narraturus partim e schedis Gallice scriptis quæ hic circumferuntur desumpsi, partim e rumoribus. Nam nihil horum vidi. Sed priusquam aggrediar, paucis describam Londoniensis urbis situm. Civitas in latum angusta ad Thamysim flumen sic in longum porrecta est, ut videatur non posse desinere, unde et nomen videtur inditum: siquidem apud Flandros loca mari vicina Dunen appellant. Indidem dictum videtur Galliarum Lugdunum, quasi dicas longas ripas. Ad orientem in extremo habet arcem bene munitam qua reges interdum utuntur, vulgus Turrim appellat. Sed in eadem servari solent viri nobiles, aut alias dignitate quapiam præminentes, qui videntur aliquid adversus Regiam Majestatem deliquisse. In altero extremo ad occasum insigne Monasterium est Benedictinorum, vulgus appellat Westmonasterium: et huic proximum Regis Palatium structuræ veteris sed quo nunc Reges parum delectantur. Palatio adjuncta est Domus spaciosissima nullis fulta columnis, in qua sedent Judices. Utrumque ædificium flumini imminet ut hinc illinc cymba vehi possint. In hac arce Thomas Morus posteaquam multis mensibus fuisset captivus, Calend. Julijs, anno Domini MDxxxv, productus est ad modo dictam Curiam, capitis causam dicturus apud tribunal Judicum a Rege delegatorum, Ibat reus baculo innixus tam longam viam, corpore gravi ægrotatione in carcere debilitato, nihil tamen perturbationis vultu præ se ferens. Primum recitati sunt articuli crimiuum quæ illi objiciebantur. Mox Cancellarius qui Moro successit, ac Dux Nortfolcij^[2] hunc in modum reum appellarunt. 'En vides, Magister More, sic appellant mediocri dignitate præditos, te graviter deliquisse in Regiam Majestatem. Attamen speramus te, si modo resipiscas et abjures istam obstinatam opinionem in qua hactenus tam procaciter perstitisti, Veniam a Regis clementia consequuturum.' Ad hæc Morus. 'Domini mei, ego summo cordis affectu ago vobis gratias pro ista vestra amica erga me voluntate: tantum illud oro Deum omnipotentem, confirmare dignetur me in hac qua nunc sum sententia, ut in ea perseverem usque ad mortem. Cæterum quum reputo quam prolixi quamque graves articuli sunt quibus oneror, vereor ne mihi nec ingenium suppetat nec memoria, nec oratio quæ sufficiat ad respondendum omnibus, præsertim quum in carcere tam diu fuerim detentus in quo gravi ægrotatione contraxi corporis debilitatem, quæ me nunc etiam habet.' Tum jussu Judicum allata est sella in qua sederet. Ubi consedisset, prosequutus est institutum sermonem hunc in modum. 'Quod ad primum attinet articulum, qui conatur ostendere meam in Regem malevolentiam in negocio posterioris matrimonij, confiteor ingenue me semper restitisse illius serenissimæ Majestati. Nec est animus super hoc negocio quicquam aliud dicere quam quod hactenus semper dixi, ad hoc urgente me conscientia: per quam ut non debebam, ita nec volebam principem meum celare veritatem. Nec hic est ulla proditio quæ intenditur, quin potius ni id fecissem, præsertim in re tanti momenti unde pendebat mea sententia et Principis honos et regni tranquillitas, tum vere fuissem, quod nunc objicitur, malevolus, perfidus ac proditor. Ob hoc delictum, (si modo delictum appellandum est), gravissimas dedi poenas, exutus omnibus facultatibus meis, ac perpetuo addictus carceri in quo menses jam quindecim totos fui detentus. Sed, his omissis, tantum ad ea respondebo quæ sunt hujus negocij præcipua.'

'Quod objicitur me incurrisse in pœnam violatæ constitutionis quæ proximo concilio prodita est, me jam in carcere agente, quasi malitioso animo perfidiose ac proditorie Regiæ Majestati detraxerim famam, honorem ac dignitatem, quæ illi per dictam constitutionem erat tributa, videlicet quod ibi declaratur sub Jesu Christo supremum Caput Ecclesiæ Anglicanæ in primis respondebo ad hoc quod mihi objicitur, quod Domino Secretario Regis ac venerabili Majestatis illius consilio, rogatus quæ mea esset de hoc edicto sententia, nihil aliud voluerim respondere quam me jam mundo mortuum esse, nec istiusmodi negocijs amplius sollicitari, sed tantum meditari in passione Domini nostri Jesu Christi. Dico me per istam vestram constitutionem ob hoc silentium non posse damnari capitis, eo quod nec vestrum edictum, nec ullæ Leges mundi possunt quenquam ob silentium addicere morti, sed tantum ob dictum aut perpetratum facinus. De occultis enim solus judicat Deus.' Ad hæc respondit Procurator Regius interpellans; 'At tale silentium, inquit, evidens argumentum est animi male sentientis de jam dicta constitutione. Nam omnis subditus sincerus ac fidelis Regiæ Majestati, si de dicta constitutione interrogetur, tenetur et obligatur citra omnem dissimulationem respondere categorice: Regium edictum esse bonum, justum ac sanctum.' Ad quæ Morus. Si verum est quod habetur in Legibus, eum qui tacet videri consentire, meum silentium confirmavit potius vestram constitutionem quam improbavit. Jam quod dicis omnem subditum fidelem obligari ut respondeat categorice si interrogetur, &c. Respondeo bonæ fidei subditum magis obligatum esse Deo conPage:The Life of Sir Thomas More (William Roper, ed by Samuel Singer).djvu/232 Page:The Life of Sir Thomas More (William Roper, ed by Samuel Singer).djvu/233 Page:The Life of Sir Thomas More (William Roper, ed by Samuel Singer).djvu/234 Page:The Life of Sir Thomas More (William Roper, ed by Samuel Singer).djvu/235 Page:The Life of Sir Thomas More (William Roper, ed by Samuel Singer).djvu/236 Page:The Life of Sir Thomas More (William Roper, ed by Samuel Singer).djvu/237 Page:The Life of Sir Thomas More (William Roper, ed by Samuel Singer).djvu/238 Page:The Life of Sir Thomas More (William Roper, ed by Samuel Singer).djvu/239 Page:The Life of Sir Thomas More (William Roper, ed by Samuel Singer).djvu/240 Page:The Life of Sir Thomas More (William Roper, ed by Samuel Singer).djvu/241 non tantum ob id quod dudum tanta dignitate florens nunc in eum statum redacta est ut ob divortium nec eo frui posset quicum tam diu vixit, nec alteri nubere ob Clementis sen- tentiam: verumetiam quod videt non dubium quin cum summo animi dolore ipsius causa tales viros trucidari. Hujus porro Tragœdiæ quis sit futurus exitus Deus novit. Illud in confesso est per necem beati Thomæ^[3] Acrensis plurimum et auctoritatis et opum accessisse statui Ecclesi- astico apud Anglos. Qui res mortalium suo imperscrutabili consilio moderatur, pro sua bonitate dignabitur hæc omnia vertere in suam gloriam. Tantum e scheda, rumoribus et amicorum literis hactenus licuit cognoscere; si compertiora fuero nactus, tibi communicabo. Tu fac vicissim ut per te sciamus quid agat Rex Sion cum suis prophetis, populoque retincto, de quibus hic mira feruntur, an vera nescio. Apud Lutetiam Parisiorum X Cal. Augusti, Anno MDXXXV.

N. B. This letter was printed first at Antwerp in 1536 with the following title: Expositio fidelis de Morte Thomæ Mori; and is supposed by some to have been written by Erasmus.

1. Nomen fictum pro ERASMO ut aliqui putant.
2. Norfolk.
3. Natus est hic Thomas in Parochia Sti. Thomæ de Acon vel Acres: vel potius in domo stante in loco quo postea constructum est Hospitium dicatum Thomæ de Acon, nunc vocat. Mercers Chapel.