Translation:Het Wilhelmus

by Marnix van St. Aldegonde

Wilhelmus van Nassouwe Ben ick van Duytschen Bloedt, Den Vaderland ghetrouwe Blijf ick tot inden doet; Een Prince van Orangien Ben ick vry onverveert. Den Coninck van Hispangien Heb ick altijt gheeert.

William of Nassau Am I of native[1] blood, True to the fatherland I remain into death; A prince of Orange am I, quite fearless. The King of Spain I have always honoured.

In Godes vrees te leven Heb ick altijt betracht, Daerom ben ick verdreven Om Land, om Luyd ghebracht: Maer Godt sal my regeren Als een goet Instrument, Dat ick sal wederkeeren In mijnen Regiment.

To live in fear of God Is what I've always done. That's why I've been expelled Deprived of [my] land and people: But God will govern me Like a good instrument, So that I may return To my government

Lijdt U, mijn Ondersaten, Die oprecht zijt van aert, Godt sal u niet verlaten Al zijt ghy nu beswaert: Die vroom begheert te leven, Bidt Godt nacht ende dach. Dat Hy my cracht wil gheven Dat ick u helpen mach.

Maintain courage, my subjects, Who are righteous by nature, God will not leave you Although you are in trouble now: The one who desires a pious life, Should pray to God night and day That he may give me the power With which I can help you

Lijf ende goed al te samen Heb ick u niet verschoont, Mijn Broeders, hooch van Namen, Hebbent u oock vertoont: Graef Adolff is ghebleven, In Vrieslandt in den Slach, Sijn siel int eewich leven Verwacht den jonghsten dach.

Neither [my] body nor possessions together Have I spared for you, My brothers, whose names are exalted, Have shown you the same: Count Adolf has fallen, In the battle in Friesland, His soul in eternal life Awaits the Day of Judgement

Edel en Hooch gheboren Van Keyserlicken stam: Een Vorst des Rijcks vercoren, Als een vroom Christen-man, Voor Godes Woort ghepreesen, Heb ick vrij onversaecht, Als een helt zonder vreesen Mijn edel bloet gewaecht.

[I was] born noble and exalted [descended] from an imperial clan: A chosen prince of the Empire, As a pious Christian man, Praised for God's Word, I have very bravely, As a hero without fear Risked my noble blood.

Mijn schilt ende betrouwen Zijt ghy, O Godt, mijn Heer. Op U soo wil ick bouwen, Verlaet my nimmermeer; Dat ick doch vroom mag blijven U dienaer t'aller stond Die tyranny verdrijven, Die my mijn hert doorwondt.

My shield and trust Are You, o God, my Lord. On You I want to build, Leave me nevermore. That I may remain pious Your servant at all times Drive away the tyranny That wounds my heart.

Val al die my beswaren, End mijn vervolghers zijn, Mijn Godt wilt doch bewaren Den trouwen dienaer dijn: Dat sy my niet verasschen In haeren boosen moet, Haer handen niet en wasschen In mijn onschuldich bloet.

From all those who trouble me, And are my persecutors, My God, please save me, Your loyal servant: So that they won't burn me In their evil audacity, [Nor] wash their hands In my innocent blood.

Als David moeste vluchten Voor Saul den tyran: Soo heb ick moeten suchten Met menich edelman: Maer Godt heeft hem verheven, Verlost uit alder noot, Een Coninckrijck ghegheven In Israël, seer groot.

Like David had to flee From Saul the tyrant So too I had to sigh With many other noblemen But God lifted him up, Relieved from all distress, [And] gave [him] a kingdom In Israel, quite large.

Na tsuer sal ick ontfanghen Van Godt, mijn Heer, dat soet, Daer na so doet verlanghen Mijn vorstelick ghemoet, Dat is, dat ick mag sterven Met eeren, in dat velt, Een eeuwich rijk verwerven Als een ghetrouwe helt.

After the sour I will receive From God, my Lord, the sweet, To that so desires My princely heart That is, that I may die With honour, in the field, Acquire an eternal empire As a true hero.

Niets doet my meer erbarmen In mijnen wederspoet, Dan dat men siet verarmen Des Conincks landen goet, Dat u de Spaengiaerts crencken, O edel Neerlandt soet, Als ick daeraen ghedencke, Mijn edel hert dat bloet.

Nothing makes me more pitiful In all my misfortunes, Than seeing impoverished The King's great land, That the Spaniards harm you, Oh noble sweet Netherlands, When I think about that My noble heart is bleeding

Als een Prins opgheseten Met mijnes heyres cracht, Van den tyran vermeten Heb ick den slach verwacht, Die, by Maestricht begraven, Bevreesde mijn ghewelt; Mijn ruyters sach men draven Seer moedich door dat velt.

Mounted like a Prince With my army's power, Audacious against the tyrant I awaited the battle, That, buried near Maastricht, Was frightened by my violence; My cavaliers were seen trotting Very bravely through the field.

Soo het den wil des Heeren Op die tijt had gheweest, Had ick geern willen keeren Van u dit swaer tempeest: Maer de Heer van hier boven Die alle dinck regeert, Die men altijt moet loven, En heeftet niet begeert.

If it had been the Lord's will At that time I would have gladly deflected This mighty tempest away from you But the Lord of above Who rules everything, Who one must always praise, Did not desire it.

Seer christlick was ghedreven Mijn princelick ghemoet, Stantvastich is ghebleven Mijn hert in teghenspoet, Den Heer heb ick ghebeden Van mijnes herten gront, Dat Hy mijn saeck wil reden, Mijn onschult doen oircont.

Very Christian was driven My princely soul, Determined has remained My heart in hardship, The Lord I have prayed to From my heart's bottom, That He will argue my case, And proclaim my innocence.

Oorlof mijn arme schapen, Die zijt in grooten noot. U Herder sal niet slapen, Al zijt ghy nu verstroit: Tot Godt wilt u begheven, Sijn heylsaem woort neemt aen, Als vrome Christen leven, Tsal hier haest zijn ghedaen.

Goodbye my poor sheep, Who are in great need. Your shepherd will not sleep, Though you are lost now: Please turn to God, Accept his healing word, Live like a pious Christian, This will soon be over.

Voor Godt wil ick belijden End sijner grooter macht, Dat ick tot gheenen tijden Den Coninck heb veracht: Dan dat ick Godt den Heere, Der hoochster Majesteyt, Heb moeten obedieren, In der gherechticheyt.

To God I want to confess And to his great power, That at no time I have despised the King: That I only had to Obey God the Lord The highest Majesty In righteousness.

Notes

1. The original word, Duytschen, may be translated in modern English as 'Dutch' (modern Dutch: Nederlands) or 'German' (modern German: Deutsch; modern Dutch: Duits). At the time, these meant the same; the Netherlands were still part of the Holy Roman Empire of the German Nation, and it was not until the 1581 declaration of independence (recognised in 1648) that the 'Dutch' Republic began to take shape in the northern Netherlands, and a 'Dutch national identity' separate from Germany slowly started to emerge. The word literally means 'of the people', 'folkish' or 'native'.