User:GStojanov/Sandbox
МИСЛИ
ЗА
БОЛГАРСКИОТ ЈАЗИК
И други пот сме кажале, пак сега кажуваме, што за да может да се составит еден обштиј писменниј јазик прво е потребно да излезат на јаве сите местни наречија и идијотизми на јазикот ни, врху които обштијот јазик имат да се зизидат: догде не се направит тоа нешто, никој не может и неимат право да судит и да редит за обштиј писменниј јазик, основуваешти се на едно толко, кое и да е оно, наречие; и секое подобно судење и редење, како не полно, те е суетно и безплодно.
Нашиот јазик, како што е познато, се делит на две главни наречија, от кои едното се говорит во Болгарија и Тракија, а пак другото во Македонија. Првото от них веќе е сем известно; зашто се что се писало до сега на наш јозик се на него се писало, а на другото ни гри: по таја причина, что возраждението на нашата писменност се почна осгора на долу. Оваја е причината что не толку иностанните славјанисти
но и од истите наши ученни, что не принадлежат на Македонското наречје, немает за него некакво основателно и определенно понјатие. За да изведеме на свет Македонското наречје со сите негови обшти и местни идијотизми, до колко е то нам возможно, мие имаме намерение да составиме на него грамматика в параллел со другото; но понеже тоа наше намереније может мало да се позабавит, мие сега излагаме кратко главните негови особености относително кон другото наречје.[1]
Македонското наречје не толко не требет и не может да бидет исклјученно от обштијот писменниј јазик, но добро та беше ако оно сја примаше за главна негова основа; по таја причина что оно е пполнозвучно, по главно и по стројно, и в много отношенија по полно и по богато. Претставители на тоа наречје се југозападните страни на Македонија.
Првата и најголемата разлика, што суштествуват по меѓу двете наречја, состоит, според нашето мнение, в различното им произносување или словоударение: Така Македонското наречје обикновено лјубит да ударат в начало на словата, а напротив другото на конец, така что в првото наречје вие никој пат не можете да сретните слово с удареније на последнијот слог, кога напротив тоа посленото в повеќето слова ударат на окончанието. Овде Македонското наречје се сблизуват со Србското.
Освен тоа в Македонското наречје находиме уште следујуштите особенности:
1) Оно не трпит следујуштите шипјашти букви Ж и Ш пред Д и Т, и в таков случај последните или се умјагчавает или сохранувает тврдото свое произношеније.
2) Буквата А секога имат полно и јасно произношеније, а не, како в другото наречје, стривнето и полугласно.
3) Е и О ни в каков случај не си изменувает своето произношеније, како в другото наречје, првата на И а другата на У.
4) _ и _ сочувале своет полугласје там, где и во другото наречје, и толко в едно поднаречје се превратиле во полногласна О, какоЧ Корст, Цорков, Ворт, полн, Ворт, Торга и проч. на местоЧ К_рст, Ц_)рков, В_рт и проч.
5.
-— 1331
„M cnçoßhprnsms ненон Аожнн мыши, про :Yupsc'rßìfmefrz .ah ннхн;
ì
8)
еннонен‘бттА НА конственнн-те HMM" пачцедем Ем
Македонсно—то наречТе, отнонн в: Дрого-то ‚
ндно ИМАМ! м
WAHM: ml гмммнтнкА-тн. ° 9) бредни-те нмннм , что нончнмети на не и
ре 'u cu
те чммнтеанн mi множественно чнмо нончннде'г: HA ннм, A не на еще , нАно: поАе ummm, море Морннь, момче ‘Malwime ннн же нннжннм.
10)
Третье-то еднштвенно ннце ы нмтомре-то gpm/œ
uv. нзмнтмно винноненТе сохолнЯнатж старо-то онончдн'бе ты. И) ТгетЬо то мнои'ест'венно Анне НА тон ncer @IME нмдтн (мнимо, споры. Bmx-ch MA eraAz-çfrv и ноднлреч'бе
то` онончлнТе, здчэото не e @me Msrfro ‚м nauw/ns "одеяний полным за тол impe. 12')
(HAMchna-'ro “Apsu'íe MMM?. Mimçwmr'rïe.
13)
Parma-fm вънм
ih
ы.
(“медонсно-то вмуреч'йг ее
произносит: HMSO чисто а ‚ а ш ненон места мне 0, мерн ‚ огни, маня ‚ Amm, нам, Mmm н up.
нюрн
mm pcm ‚ меня,
поти, ножд и пр. НА место Qimmy-Mmm, плети,
и пр. Тонко
' но 6Min поднареч'Ёе elm e гоминиды, и то тонно но гооепоменъъ
ти-те точны, miss-«h нога сна e Hopsmm 857mm.
Овм 585661 и
nz гщтго-‘го ндреч'бе не 6 сохранение оснень av. горепоменЪ’тн-те пах-мне mgmt» m'. 'rïe не Много сном, где она ‹е мхом-шт во среде. (гнедомтенно дно ‚дьежнме M'íe Е,но IIA-«Ano , наречь ‚и пишите споры: сегмнно-то произношенТщ ramo что
и тре
ветж ‚ы пряниме, дно мнлме ‚и не "MAME ‘az поотъъворечТе, и ‚на не затрйднммме подвопнмнЪ'е-то везде сеном “8mm зд, дн не тренетз да се чпотршмытж ошень
и под
ни гооепомен8=
'xH-'rs сАЗчАн. TAM Чао поотнноречдти сене cn, ,usf "MMA принимаецлн,
_41...
До зеиенн-не (А) AnßAAbs, I)lo c'rXAe'ßn-nf нААденцн. TÀMo се женит: rhnnXAA. денет: си сестры nAnnAo, Af'cs'rA сестрА не ГнАии, Абсети CE'CTPAÃHÓHQHHA. немым ßéfAszoçz `¢€Annf, FpX'MnA си неонАд чешмше,
Гфмно A: ns'çno, ГрЁмно AE, o'rA rrAA o'Anmz 8 сайт, Ч' в‘ЗйнА нерно nA cßAAsA,
ДА в’ фАтншх o'po nÃonoAz;
ДА n' "glpan сАйА(в) As sŕMn, AA n` nps'nsmzfn) поевези é'rz очи, AA n1 AôrAsAA'rz вЁйно ти, В‘Зйно тн нерно AnnXAA:
От’ в в‘Зйно ти неверен, неверен: неоно вези верА; AA n’ ми 'rn nps'nsfrz c9AMo'rA. FQB'MnA отнте nà caAAh-A,
FpìÉMnA си мАйн/н не now, Gnm¢Afrn 69o nÃonoAz, Gn пЁчт cAüA Ao земи ‚
СипнрёнА преаезъ ó'rz очи. Ми А AórAeAA вЁйно е ‚ бойко 'e Аето гонорнтм ОнАтнни'вЁАи свАтонн ‚ (А) ЁЧАЕНХ sz множестпеио чнсио от: местоимен'бе Onz. (n) Женсно тёте. (в) Врем [ре се (www AnrA.
- ↑ Излагавшти овие особенности на Македонското наречје мие имаме во внимание изложението на Г. Михаиловскиј за подобните особенности по меѓу новоболгарскиот јазик вообште и старијот. Вид. II Вестник Но. 320