Telugu-English Dictionary/కా

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search

కా

కా ka, part. This is the infinitive of the irregular verb అవు avu, q. v. And being generally affixed to nominatives, or to words of the class drutuprukrutulu, it is then changed by the rules of grammar into గా ga, Added to any adjective, or to a substantive it converts them into adverbs; thus, గాలిచల్లగాకొట్టుతున్నది gali tsallaga kottutunnadi, The wind blows coldly.

కాంచనము kanchanamu, s. Gold. 2. The tree termed Michelia champaca.

కాంచు kantsu, v. a. To see; to look. 2. To be brought to bed of an infant.

కాంత kanta, s. A beloved, or lovely woman.

కాంతము kantamu, adj. Pleasing, agreeable, beautiful, s. A stone; in which case it is compounded with సూర్య-చంద్ర, అయస్ s'urya-chandra, ayas, As సూర్యకాంతము suryakantanm, A crystal lens, &c.

కాంతి kanti, s. Splendour, light, beauty.

కాంతుడు kantudu, s. A husband.

కాంలెక్క kamlekka, ,9. A rough account, as opposed to a fair one.

కాంస్యము kamsyamu, s. Queen's metal. 2. A cup or goblet.

కాంక్ష kanksha, s. Wish, desire, in. clination, passion, appetite.

కాంక్షించు kankshintsu, p. a. To wish-

కాక kaka, s. Warmth, heat. 2. Auger.

కాక kaka, This is the negative participle of the verb అవు avu, To become, q> v. It is used as a particle, deno^ng-Besides, else, except, unless. ఇదిగాక మఱియేమియును నాకు లేదు idigaka marriyemiyunu naku ledu, I have nothing besides this.

కాకపోవు kakapovu, v. n. To be unfinished, unaccomplished, or unsuccessful. కాకయుండు kakayundu, To disagree, to differ. కాకుంటే kakunte, If it be not so. 2. Otherwise. కాకమరియేమి, కాకేమి kakamariyemij kakcmi, Why not?

కాకము kakamu, s* A crow.

కాకర kakara, s. The plant termed Momordica charantia.

కాకి kaki, s. A crow. కాకిబంగారు kakibangaru, Tinsel ; brass-leaf, glittering like gold. 2. Talc.

కాకిచెమ్మలు, కాకితీపు, కాకిసోమాలు kakichemmalu, kakitfpu, kakisomalu, 5. The epilepsy.

కాకితము kakitaniUj s. Paper, 2, A playing card. కాకిఱెక్కలు kakirrekkalu, s. lit. Crow's wings. A particular species of paddy.

కాగడా kagada, s. A torch.

కాగిదము kagiclamu, s. vide కాకితము kakitamu.

కాగు kagu, 5. A large earthen pot.

కాగు kagu, v. 7i. To boil, to simmer. 2. To grow hot, to be feverish.

కాచము kachanm, s. A glass. 2. A rope network, to carry any burden with. 3. A disease arising from some affection of the optic nerve, or gutta serena.

కాచు katsa, v. a. To boil. 2. To warm, to heat. 3. To have fever. 4. To protect, or preserve. 5. To watch or tend cattle. 6- To forgive, or excuse- 7, To produce. 8. To shine, as the sun or moon. 9. To wait in expectation or attendance.

కాటకము katakamu, s. Famine.

కాటా kata, s. Scales for large weights.

కాటిపాపలవాండ్లు katipapalavandlu, s. plu. Jugglers.

కాటు katu, s. A bite ; a cut or notch. కాట్లాడు katladu, To wrangle, or fight as dogs, vide ఆడు, కాటుపోవు fud, katnpovn, To be singed, as applied to milk or victuals. కాటువాసన katuvasana, A signed smell. కాటుపెట్టు k&tupettu, To notch, cut, or open.

కాటుక katuka, s. Black smoke, mixed with oil, which native women apply to the edges of their eyes. 2. Mildew in e rain, కాటుకపిట్ట katukapitta, A wag-tail. కాటుకరాయిkatukarayi, Sulphuret of antimony.

కాట్రగడ katragada,s.Aboand-hedge round a city or fort.

కాడ kada, s. The stalk of lonff-srowing vegetables or flowers, such as the lily, &c.

కాడ kada, s. This word is used chiefly in the dative case, to denote- Condition, state, or quantity; as వానికాపురము యీకాడికి వచ్చినది vanikap'Jramu yikadiki vachchinadi, His house is reduced to this State. ఈపుస్తకము యేకాడికి యిస్తావు ipustakamu yekadikiyistavu, For how much, will you give this book? This word, used as a postposition, denotes-Near, at, to ; as ఇంటికాడ in ti kada, Near, at, or to the house.

కాడి kadi, s. A yoke. కాడిగట్టు kadigattu, The ridge between two fields. కాడు kadu, s. Regular, making it's inflexion sing. కాని karri ; It is used, instead of వాడు vadu, To denote the agent, when he is fa- miliar or contemptible ; thus విటకాడు vitakadu, A rake. సొగసుకాడు sogasukadu, A coxcomb, a good looking fellow.

కాడు kadu . s . Irregular, which mak es it's inflexion sing. కాటి kati, A funeral pile. 2. A cemetery, a "place where dead bodies are burnt or buried. కాటికికాళ్లుచాచుకొని యున్నాడు katiki kallutsatsukoni yunna- du, This corresponds with the English phrase He has one foot in the grave.

కాడుపడు kadupadu, v. n. To be insensible. 2. A person to disappear.

కాణి karri, s. A cawny of land, being something more than an acre. 2. In arithmetic, the fraction of one sixty-fourth.

కాదు kadu, This is tire verb అవు avu, q. v. In the 3d person singular, neuter gender, of the negative aorist, used as a common negative in denial of quality or essence • it is tf) be distinguished from లేదు ledu? Which denies existence, and is opposed to అవును avunu, Yes g. v. అదిమంచిదికాదు adimanchidikgdu, That is not good. అవునాకాదా avunakada, Yes or no ? నాఒళ్లికికాదు naollikikadu, It does not agree with my body. నాకువానికికాదు nakuvanikikadu. I and he are upon bad terms. అదినావల్ల కాదు adinavallakadn, lit. It cannot be done by me. I cannot do it. కాదను kadanu, v. a. To deny, refuse or reject. 2. To forbid to do.

కాన kana, The irregular infinitive of the verb కను kanu, In its first sense, as given under కను kanu,

కాని kani, This is the negative relative participle of the verb అవు avu, q. v. And is used as a particle, to denote-Either* or, unless, only, except, although ; as తాటాకుమీదగానీ-కాగితముమీదగానీ వ్రాయి tatakumidagani-kagitamumidagani- vrayi, Write either on cadjans, or on paper. వాడుయిక్కడికివస్తేనేకాని యీపనికానేరదు vaduyikkadikivaste nekani yipanikaneradu, This business cannot be effected, unless he come here. ఈపుస్తకము నీకేకాని వానికివ్వను ipustakamu nlkekani vanikivvanu, I will give this book to you only, not to him. వానివల్లగాని ఈపని చక్కబడదు vanivallagani Ipani tsakkabadadu, This business cannot be well done except by him. మెడబట్టితోసినాగానీ వాడుపో డు medabattitosinaganivaclupodiT, Although you push him by the neck, he will not go. కానిపని kanipani, Bad business. కానివాడు kanivadu, A person on bad terms with another; an enemy. చేతకానివాడుchetakanivadn, A useless, helpless, or stupid person.

కాని kani, s, vide కాణి kani.

కాను kanu, s. Curds.

కానుక kanuka, s. Any gift offered by an inferior to a superior.

కానుపు kanupu, s. The bringing forth a child.

కాపట్యము kapatyamu, s. vide కపటము kapatamu.

కాపడము kapadamu, s. Fomentation

కాపాడు kapadu, z>. a. To preserve, to protect. 2. To patronize. 3. To watch, guard, defend, or take care of.

కాపు kapu, s. A husbandman, cultivator, ryot, or inhabitant. కాపత, కాపుది kapata, kapudi, A female of that description.

కాపు kapu,.s. Heat, waraith.2. Producing fruit. 3. Watching, guarding. 4. Protection, preservation. 5. Domicile, residence. 6, A guard at chess. కాపరి kapari,A watcher,from అరి ari, Particle q. v.

కాపురము kapuramu, s . A residenee, habitation, or dwelling. 2. A per- son's family, or house.

కాబట్టి kabatti, adv. Therefore, consequently.

కాబోలును kabolunu, adv. Perhaps, probably, vide కా ka.

కామ kama, s. The handle of a,n axe, hoe, or other such instrument, also of an umbrella.

కామము kamamu, s. Wish, desire. 2. Love, lust, concupiscence.

కామాటీ kamatf, s. A pioneer; a person who works with the pick- axe, spade, or hoe.

కాముఖా kamukhi, At all events, at any rate, certainly, positively.

కాముడు kamudu, s. llama, the Hindoo Cupid, or god of love.

కాయ kaya, s. Any unripe fruit, or nut. 2. The unripe produce of such vegetables as form a head, or pod. 3. A wart, thick skin, or callosity. 4. A piece at chess. కాయకూరలు kayakuralu, Vegetables, చెంపకాయ chempakaya, A slap on the cheek. మొట్టికాయ mottikaya, A blow with the fist. పిల్లకాయ pillakaya,, A child. కాయధాన్యము kayadhanyamu, Pulse; all sorts of grain contained in pods. కాయకన్ను kayakannu, An eye of which the pupil is destroyed ; a blind eye.

కాయము kayamu, s. A medicine, composed of long pepper, common black pepper, and seeds of bishop's weed, given to women in child-bed.

కాయము kayamu, adj. Firm, fixed, durable. కాయముచేయు kayamuche yu, To fix, establish, or constitute.

కాయికము kayikamu, adj. Slight> not. strong.

కాయిదా kayida, s. Custom. 2. Regulation, ride.

కాయు kayu, v. n. To be feverish. 2. To bear fruit, or become ripe. 3. To shine, as the sun or moon. v. a. To tend cattle.

కారణము karariamu, 5. Cause, as op- posed to effect. 2. Reason, purpose, motive. 3. Lot, destiny, fatality.

కారము karamu, s. A pungent or hot taste, adj. Pungent, hot, spiced.

కారించు Hrintsu, v. a. To cause pain, to afflict.

కారికము karikamu, $. The dark colour of unbleached new cloth.

కారియము kariyamu, s. Business, affair, work. 2. Cause, motive. 3. Effect, as opposed to cause ; result.

కారు karu, 5. Pincers, tongs. 2. Age. adj. Dark, obscure. 2. Salt. 3. withered ; as కారుమొగులు karumogulu,Black clouds. కారుసంద్రము karusandramu, The salt sea. కారాకులు karakulu, Withered leaves. కారుకొను karukonu, To spread or cover, as applied to dark or black clouds.

కారు karu, v. n. To flow, to run or fall out, to drop through. 2. To distil. 3. To cough up phlegm, in spitting. కార్చు kartsti, v. Cans. To make flow, &<?.

కారుచిచ్చు karuchitstsu, s. Wildfire, in forests.

కారుడ్యము karudyamn, s. Ridicule, satire. 2. Folly. కారుడ్యమాడు karudyamadn, To ridicule or laugh at. కారుడ్యపుమాట karudyapumata A silly or foolish speech.

కారునువ్వులు karunnvvulu, s. plu. The seed of the wild sesamum.

కారుపంట karupanta, s. Paddy sown in the wet season. It is the great crop of the Tamil country.

కారుబారు karubaru, s. Basin ess, occupation. కారెము karerau, s. The hollowed trunk of the palmyra tree, used in the Norther a Circars in watering- fields from tanks.

కార్తికము, కార్తికికము kartikamu, kartikikamu, s. The 8th Telugu lunar month ; that in which the moon's change takes place when the sun is in Scorpio.

కార్తె karte, 5. The particular constellation of the 27 in which the sun happens to be.

కార్పణ్యము karpanyarnu, s. Poverty, parsimony. 2. Malice.

కార్యము karyaum, s. vide కారియము kariyamu.

కాఱియ karriya, s. Corporeal pain.

కాఱు karru, adj. Impenetrable ; as కాఱడవి karradavi, An impenetrable forest. 2. difficult, hard ; as కాఱుమాట karrumata, A difficult word. 3. wild ; as కాఱుదున్న karrudunna, A wild buffalo. కాఱుకొమ్ముల మెకము karrakomniula mekamn, A deer.

కాలటక kalataka, s. A stick serving aS a shelf to support pots, &c.

కాలము kalamu, s. Time. 2. Occas : on, conjucture, season. 3. Tense. 4. Death. 5. Black colour. కాలచక్రము ialachakramu. The circle of time. కాలక్షేపముచేయు kalakshepamucheyu, To pass time. కాలక్రయముచొప్పున kalakrayamu tsoppuna, At the current price.

కాలు kalu, s. A leg. 2. A foot. 3. A claw or talon. 4. A quarter or fourth part. మోకాలు mokalu, The knee. గుదికాలు gudikalu, The heel. మీగాలు migalu, The upper part of the foot. ముందరికాళ్లు mundarikallu, Theiore-feet of quadrupeds. వెనక్కాళ్లు venakkaliu, The hind feet of quadrupeds. కాలరులు-కాలుబలము-కాల్బలము, కాలిబంట్లు kalaruhi- kalnbalarnu-kalbalamn,kalibantlL7, Infantry. కాలి-దోవ, కాలి-దారి kalidova, kali-dari, Afoot-path. కాలారి kalari, A poll-tax ; so much per foot. కాలారివాడు kalarivadu, A traveller. కాలివ్రేళ్లు Kalivrellu The toes. కాలుగడియ kalugadiya, A quarter of a Hindoo hour. కాలుసేతులు kalusetulu, Hands and feet"

కాల్ద్రొక్కు_kaldrokku, v. a.To marry. s. Marriage ; because at a marriage the bridegroom treads upon the foot of the bride. కాలుమడి kalumadi, Urine.

కాలు kalu, v. n. To burn, to be consumed. 2. To be baked. కాలుపు kalupu, Si Burnino;. కాల్చు kaltsu. 0. a. To burn. 2. To roast, or bake- 3. To fire a gun, or cannon.

కాల్పించు kalpintsu, v. Cans. To cause to burn, &c.

కాళ్లు kallu, s, flu. The plural of కాలు kalu, A leg, or foot, q, v. కాళ్ల-కట్ట, కాళ్ల-కడ kalla-katta, kalla-kada, That part of a bedstead, where the feet are placed.

కాళ్ల గ్రుచ్చు kallagrntststi, v. a. To kick, to struggle.

కాళ్లజెఱ్ఱి kailaierri, A centipede of the largest species.

కావడి kavadi, s. A piece of wood, with ropes suspended from each end, placed upon the shoulder, for carrying a burden, like that used by milk-maids in England. కావటి యుట్లు kaVatiyutlu, The rope net work, by which burdens are suspended from this piece of wood. కావటిబద్ద kavatibadcla, The pole or wood only. కావటిమట్టు kava?imattu, The bottom of the rope, or rattan net work, in which bardens are thus suspended.

కావరము kavaramu, s. Pat. 2. Pride- arrogance.

కావరించు kavarintsu, 'v: n. To be, come fat, or proud.

కావలయు kavalayu, v. n, This is a compound verb, formed of కా ka, The infinitive of అవు avn, q. v. And వలయు valayu, q. v. Used impersonally, wdtkout a nominative, and governing the dative case, it denotes. To wish, want, or desire. 2. To be requisite or necessary. అదినాకు కావలెను adinakukavalenu, I want that. నెలకుపదివరాలు కావలెను nelaku padivaralu kavalenu, It will require ten pagodas per month. But if used with a nominative governing it, it denotes-To stand in relationship : to be connected by blood, or marriage. వాడునీకుఏమికావలెను vadu nikuemikavalenu, In what relation does he stand to you? how is he connected with you ?.నాకుతండ్రి కావలెను nakritandril:avalenn, He is my fiither.

కావలి kavali, s. A guard. 2. Custody. కావలివాడు kavali vadu, A sentry, centinel, or watchman!

కావా kava, s. The lunging a horse.

కావి kavi, s. Redness'. 2. A red cloth, such as is worn in India by those religions orders who profess chastity, adj- Red.

కావించు kavintsu, v. a. To make, or cause. 2. To fabricate, or invent. 3. To build; or construct. 4. To compose.

కావిరి kaviri, 5. Black vapour ; any thing that appears like smoke. కావు kavu, s. A black spot, or mark, on the forehead.

కావున kavuna, adv. Therefore.

కావుపాతర kavupatara, s. A pit for securing grain, of which the mouth is narrow.

కావేరి kaveri, s. The Canvery.

కావ్యము lcavyamu, s. A poem, or poetical composition.

కాష్ఠము kaskthamu, s. Wood. It is commonly applied, in Telugu, to the wood of the funeral pile.

కాసా kasa s. A son by a female slave.

కాసు kasu, s. A cash, the smallest copper coin. కాసంత kasanta, often pronounced కాస్త kista. Little, short, small, concise.

కాసె kase, s. The end or corner Of a garment, tucked up behind, into the waist band.

కాసెవాడు kasevaclu, s. A stone-cutter, a carver, or sculptor.